طراحی و اعتباریابی ابزار سنجش حریم خصوصی در بیماران بستری در بیمارستان

سابقه و هدف: حریم خصوصی پدیده پیچیده و مبهمی بوده که تعابیر متفاوتی در سیستم بهداشتی و درمانی دارد. شناخت و اندازه گیری این مفهوم برای ارایه دهندگان مراقبت، امری مهم و ضروری است. این مطالعه با هدف طراحی و روان سنجی پرسشنامه سنجش حریم خصوصی بیماران بستری در بیمارستان انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی است. در مرحله اول پژوهش با استفاده از مدل هیبرید تحلیل مفهوم شوارتز بارکوت و کیم، مفهوم حریم خصوصی بیمار بستری تبیین گردید. مرحله نظری در قالب مرور ادغام یافته متون انجام شد. در مرحله عرصه، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 22 بیمار و همراه ویادداشت های در عرصه، در بخش های داخلی و جراحی انجام شد. داده ها با رویکرد تحلیل محتوای کیفی قراردادی و با روش پیشنهادی گرنهایم و لاندمن تحلیل شدند. در طی مرحله تحلیل نهایی، نتایج فازهای نظری و عرصه به منظور ارایه تعریف جامعی از حریم خصوصی بیمار بستری در بیمارستان با یکدیگر ادغام شدند. در مرحله دوم پژوهش، جهت طراحی ابزار سنجش حریم خصوصی بیمار بستری، از رویکرد 4 مرحله ای والتز 2010استفاده گردید. استخر گویه ها از یافته های فاز اول تشکیل و سپس فرآیند اعتباریابی ابزار با استفاده از تعیین روایی(صوری، محتوی و سازه) و پایایی (همسانی دورنی و ثبات نسبی و مطلق) انجام و در ادامه معیارهای پاسخگویی ابزار تعیین شد. این پژوهش در شورای پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ایران و اخذ تاییدیه اخلاقی با شماره 382. 1394تصویب گردید. یافته ها: براساس تحلیل مفهوم، حریم خصوصی بیماران بستری در بیمارستان، مفهومی پویاست که ابعادی از قبیل حریم فیزیکی، اطلاعاتی، روانی-اجتماعی و معنوی–مذهبی، سازه های تشکیل دهنده آن هستند. این مفهوم، با وجودزمینه های اخلاقی و قانونی، طراحی همه جانبه، رضایت آگاهانه و تدارک زبان مشترک بیمار و مراقبان، قابل دستیابی است و عواملی مانند پیشینه های فردی و ماهیت بیماری، حاکمیت رفتار قیم مآبانه و احساس آسیب پذیری، کش مکش حریم و مراقبت، در دسترسی به آن، موثرند. دسترسی به آن، منجر به نتایجی، چون صیانت و ارتقای کرامت انسانی بیمار و خانواده، توسعهسلامتی، رضایت مندی و عدم دسترسی به آن، منجر به تطابق با عدم رعایت حریم، دربیمارمی گردد. یافته های مرحله اعتباریابی نشان داد که شاخص روایی محتوای کل ابزار سنجش حریم خصوصی بیماربستری در بیمارستان، 0/81 بود. تحلیل عاملی اکتشافی 3 عامل حریم خصوصی شخصی، حریم خصوصی روانی- اجتماعی و حریم خصوصی معنوی مذهبی را با 19 گویه مشخص نمود که در مجموع 45/5 درصد واریانس کل را تبیین نمودند. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه 0/856 و همبستگی درون طبقه ای پرسشنامه 0/95 بدست آمد. وزن گویه های پرسشنامه بین 3 تا 6 بود. اندازه گیری خطای استاندارد در راستای تعیین قابلیت پاسخگویی مشخص نشان داد کمترین تغییرقابل اندازه گیری، بیشتر از کمترین تغییر مهم است. نتیجه گیری: بر اساس این مطالعه تعریف جامع ای از مفهوم حریم خصوصی بیمار بستری در بیمارستان متشکل از پیشایندها، ویژگی ها، پیامدها از طریق تحلیل و بحث در مورد تعاریف موجود در متون و تجربیات مشارکت کنندگان، توسعه یافت. همچنین مشخص شد پرسشنامه حریم خصوصی بیماران بستری دارای تمامی ویژگی های یک پرسشنامه روا و پایا را دارا می باشد.

کلیدواژه ها:

حریم خصوصی ، بیمار بستری ، پرسشنامه ، مطالعه ترکیبی ، تحلیل مفهوم هیبرید ، روایی و پایایی