سابقه و هدف:
تصویر ذهنی از بدن، مفهوم پیچیده ای است که افکار، احساسات و نگرش فرد در مورد بدنش را شامل می شود و یک ساختار چند بعدی است. این تصویر از زمان تولد شکل گرفته و همزمان با رشد فرد کامل شده و در طی مراحل زندگی فرد تغییر می کند. در هر فرهنگی استانداردهای مناسب بدن و چهره متفاوت است و هنگامی که
تصویر ذهنی با تصویر ایده آل مطابقت نداشته باشد تعارضی در فرد ایجاد می شود. بهبود در
تصویر ذهنی می تواند در تنظیم موفقیت آمیز رفتار های تغذیه ای و درمان چاقی موثر باشد. یکی از عوامل مرتبط یا
تصویر ذهنی فرد از خودش
شاخص توده بدنی می باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط بین
تصویر ذهنی از بدن با جنس و
شاخص توده بدنی دردانش آموزان سنین 12 تا 18 ساله شهر
اهواز در سال 1396 انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی-تحلیلی-مقطعی پس از کسب اجازه از مسیولین و توضیح نحوه انجام تحقیق، بر روی
دانش آموزان 12 تا 18 ساله دبیرستان های دولتی (مقطع اول و دوم) شهر
اهواز به روش نمونه گیری خوشه ای انجام شد. بدین صورت که 4 منطقه شهر
اهواز به 4 خوشه تقسیم شده و از بین خوشه ها به صورت تصادفی 20 خوشه (دبیرستان) را انتخاب کرده (10 مدرسه دخترانه و 10 مدرسه پسرانه) و از هر مدرسه به صورت تصادفی 24 دانش آموز انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه شامل چک لیست اطلاعات دموگرافیک (سن، جنس، مقطع تحصیلی، معدل و شغل پدر و ...)، چک لیست ثبت اطلاعات آنتروپومتریک (وزن و قد (BMI)) و پرسشنامه روابط چند بعدی خود- بدن (MBSRQ) جهت بررسی
تصویر ذهنی از بدن بود. سپس داده ها توسط نرم افزار SPSS22 و تست های آماری t-test، کای اسکور، ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری 0/05 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در این مطالعه 480 دانش آموز ( 54/3 درصد مونث و بقیه مذکر) دارای سلامت جسمی و میانگین سنی 15/08 وارد مطالعه شدند که در این بین 50/2 درصد
دانش آموزان از مقطع دوم متوسطه بودند . میانگین نمره کلی
تصویر ذهنی از بدن و
شاخص توده بدنی به ترتیب 12/29±03/3 و 22/49±4/83 بود . در میان ابعاد
تصویر ذهنی از بدن گرایش به ظاهر با میانگین 47/96 نسبت به سایر ابعاد بالاترین مقدار را داشت. بین میانگین نمره کل
شاخص توده بدنی و
تصویر ذهنی از بدن با جنس رابطه معنی داری مشاهده نشد (0/05
تصویر ذهنی کاهش می یابد. هرچند ضریب همبستگی پایین است (0/12=P؛ 0/008=r). نتیجه گیری: در مطالعه حاضر مشاهده شد که بین شاخص توده بدنی و تصویر ذهنی از بدن با جنس رابطه ی معنا داری وجود ندارد. از طرفی با افزایش شاخص توده بدنی، نمره کل تصویر ذهنی کاهش می یابد. در نتیجه می بایست برنامه هایی در جهت افزایش فعالیت بدنی دانش آموزان و برنامه های تغذیه ای صحیح در سنین مدرسه صورت گیرد تا آثار بالا بودن شاخص توده بدنی بر سلامت روان تا حدودی کاهش یابد.