اثر حفاظتی عصاره آبی سماق بر آسیبهای کبدی القاشده با تتراکلروکربن در موش صحرایی نر

سابقه و هدف : آسیب های کبدی ناشی از مواد شیمیایی و سمی و برخی داروها اثرات سوئی بر متابولیسم بدن دارد. CCl4 یا تتراکلروکربن یک هپاتوتوکسین قوی و پرکاربردترین ماده ای می باشد که برای القای کبدی در نمونه حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد. اثر آسیبی CCl4 با التهاب شناخته می شود .در سال های اخیر، بررسی های زیادی در ارتباط با اثر گیاهاندارویی در پیشگیری و حفاظت در برابر مسمومیت های کبدی صورت گرفته است. همچنین برخی مطالعات بیان کرده اند سماق دارای اثرات ضدالتهابی، آنتی اکس یدانی و کاهندگی سطح پراکسیداسیون لیپیدی می باشد. هدف از این مطالعه اثر حفاظتی عصاره آبی سماق بر آسیبهای کبدی القا شده با تتراکلروکربن می باشد.مواد و روش ها: در این مطالعه35 موش صحرایی نر 60روزه نژاد ویستار((N=7 با وزن220 20 گرم مورد استفاده قرار گرفت. این 35 موش در 5 گروه تقسیم بندی شدند .گروه اول کنترل سالم که دریافت کننده نرمال سالین بودند ،گروه دوم گروه آسیب کبدی با دریافت ccl4 و گروه سوم تا پنجم علاوه بر آسیب کبدی با CCl4 به ترتیب دریافت کننده دوزهای 100،200و400 میلیگرم بر کیلوگرم وزن موش. این موش ها از مرکز تحقیقات طب تجربی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند خریداری شدند و جهت تطابق با محیط جدید به مدت 2 هفته در شرایط استاندارد آزمایشگاهی نگهداری شدند. مداخله با نرمال سالین و عصاره سماق در گروه های مورد مطالعه 21 روز به صورت هر روز گاواژ cc1 به طول انجامید.در روز بیستویکم القای آسیب کبدی به وسیله گاواژ cc1 CCl4 انجام شد و 72ساعت بعد پس از بی هوشی موشها به وسیله کتامین (mg/kg80) و زایلازین ( (mg/kg10 و خونگیری از قلب، سرم جدا شده و پارامترهای بیوشیمی شامل آنزیمهای کبدی (الکالین فسفاتاز،الانین ترانسفراز و اسپارتات ترانسفراز ) با استفاده ازکیتهای پارس آزمون (تهران-ایران) و دستگاه Prerstig (24i(Tokyo Boekiاندازه گیری شدند. نتایج پس از جمعآوری وارد نرم افزار SPSS ورژن17 و بوسیله آزمون آماری ANOVA و کروسکال والیس و تست توکی در سطح معنا داری 0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در این بررسی سطح سرمی آنزیمهای کبدی(AST،ALT،ALP )در گروه آسیب کبدی نسبت به گروه کنترل سالم به طور معناداری (P<0.05) افزایش یافته بود. از طرفی در گروه های دریافت کننده عصاره سماق کاهش معناداری((P<0.05 در میزان این شاخصها صورت وابسته به دوز وجود داشت. به طوریکه درمان با عصاره سماق((mg/kgbw400 به طور قابل توجهی باعث کاهش آنزیمهای کبدی در موشهای آسیب کبدی به وسیله ccl4 شد.همچنین درگروه های آسیب کبدی همراه با دریافت سماق، سطح کاهش یافته اوره به طور وابسته به دوز افزایش معناداری((P<0.05 یافته و به حد نرمال نزدیک شده شده بود با این وجود تفاوت قابل ملاحظه ای در میزان بیلیروبین و اوریک اسید خون مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از عصاره ابی سماق به طور کلی در پیشگیری و درمان آسیبهای کبدی ناشی از مواد شیمیایی و دارویی ، موثر می باشد و با بررسی های بیشتر امید است که بتوان در آینده از آن به عنوان یک مکمل دارویی جهت پیشگیری و درمان از این عارضه بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

سماق ، آسیب کبدی ، آنزیمهای کبدی ، تتراکلروکربنCCl4