اهمیت نگرش معماری به اثرات زلزله و مصالح در طراحی و مکانیابی درگاهها

درگاه از قسمت های مهم کلیه بناها است که به منظور ورود، عبور، ارتباط و انتقال بین دو فضای مجاور و مجزا و نیز ورودی تونلها و پله هاو... استفاده می شود.نام درگاه ترکیبی است از دو واژه در )عنصر فلزی، چوبی و یا ... که برای عبور و مرور یا مسدود کردن فضایی محدود و محصور گفته میشود ( وگاه )پسوندیاست به معنی محل( ساخته می شود. درگاه به لحاظ ارتباط فضا ها و امکان عبور و انتقال متعلقات انسان و حفاظت از حریم ها همواره از جنبه های اقلیمی،فرهنگی، مواد و مصالح مصرف شده و تعادل پایداری خصوصا در زلزله مورد توجه معماران بوده است. بر اساس اصول و روابط کلی در مهندسی زلزله هنگام -وقوع زلزله در اثر لرزش در کلیه نقاط و اجزاء بنا )مانند درگاه(به تناسب وزن اجزاء و شتاب حاصل از زلزله نیروهایی علاوه بر نیروی ثقلی ایجاد میگردد . کهنحوه پخش و شدت آنها به معماری )شکل، فرم، اندازه و تناسب ابعاد ( بنا بستگی دارد. با توجه به مطالب ذکر شده به نظر میرسد که معماران در طراحی درگاهها علاوه بر توجه به جنبه های عملکردی و زیبایی شناسی باید به اثرات متقابل مصالح و زلزله را نیز مد نظر قرار دهند. با رعایت شکل مناسب و تناسب ابعاد و اصول مهندسی زلزله میتوان خسارات ناشی از زلزله را کاهش داد. بنا بر این نقش مهندسی معماری در این زمینه در تامین تعادل و پایداری و همچنین بهینه سازی بسیارمهم وکلیدی است. از اینرو اهمیت اثرات زلزله در طراحی و مکانیابی درگاه ها در نظر مهندس معمار میتواند به شرح زیرمد نظر قرار گیرد: 1 درگاه محل نصب -دربها و بازشوها)که عناصری بسیار سبک و انعطاف پذیر هستند( بوده از اینرو از یکطرف به لحاظ سبکی میزان نیروهای زلزله کاهش می یابد و از طرف دیگرموجب انتقال و جریان تنشها به حاشیه و اطراف میگردد. 2 با توجه به اینکه در زمان وقوع زلزله ثانیه ها هم برای نجات جان انسان حیاتی است مکانیابی مناسب و -ابعاد حساب شده جهت سرعت در عبور و انتقال از درگاه حیاتی است. 3 نظر به اینکه محل درگاه فضایی خالی است و حاشیه و اطراف آن نیز از مصالح مقاوم و -شکل پذیر تشکیل میشود هنگام وقوع زلزله پناه گرفتن در زیر آن احتمال نجات و زنده ماندن را افزایش میدهد. 4 در این مقاله سعی میشود با استفاده از قوانین و - روابط ساده مقاومت مصالح و مهندسی زلزله )از دیدگاه تئوری(و تصاویر مستند از زلزله)از دیدگاه میدانی( اثرات ، شکل، تناسب ابعاد درگاه بر نیروها و تنشهای حاصل از زلزله بررسی گردد .

کلیدواژه ها:

درگاه ، زلزله ، معماری ، مصالح