جمع آوری کتان های اهلی و وحشی آذربایجان شرقی

کتان .Linum CSitatiSSimum L جهت استفاده از دانه و الیاف آن کشت میگردد. در سالهای اخیر به جهت پیشرفت الیاف مصنوعی و رقابت آن با الیاف طبیعی، کشت کتان به عنوان استفاده از الیاف سال به سال تحلیل رفته است. گیاهانی یکساله، دو ساله یا چند ساله، علفی یا بوتهای از آسیای جنوب شرقی، افریقای شمالی و اطراف مدیترانه و نیز هندوستان بصورت کپسول بسته و یا باز گزارش شده است. کتان وحشی که دارای کپسول باز می باشد به وسیله موتاسیون تبدیل به کتان کپسول بسته شده و با هیریداسیون نسبت الیاف کمتر شده در مقابل دانه ها درشتتر و نسبت روغن آن افزایش یافته است. سازگاری وسیع به شرایط معتدل، گرم و خشک (در اکثر مناطق دنیا) و سرما (مناسب کشت در مناطق مرتفع و با عرض جغرافیایی بالا دارد. روغن کتان زود خشک شونده است و بیشتر در صنعت رنگ سازی از از ان استفاده می گردد. کنجاله دانه با 43 تا 46 درصد پروتیین و 8/-5٪ روغن برای تغذیه دام و در صنایع غذایی به کار میرود. الیاف کتان در تهیه لباسهای مختلف به خصوصی ملافه، زیرپوشی، لباس تابستانی، روتختی، رومیزی، پرده و غیره به کار میرود. دانه کتان که تنها قسمت مورد استفاده گیاه در داروسازی است، رنگ قهوهای روشن (در برخی سفید) بدون بو، شفاف، لغزنده، به طول 4 تا 5 میلیمتر و به ضخامت 1/5 میلیمتر، ضد سرطان و برای کنترل قند و فشار خون، کاهش کلسترول خون بکار می رود. 13 گونه کتان از مناطق مختلف استان تشخیص و جمع آوری گردید. بوته ها در نقاط مشکل در پناه سنگها و در شیبهای تند و یا ارتفاعات سردسیر پراکنده بودند. اصلاح و حفظ تنوع ژنتیکی گونه های کتان برای توسعه دامداری، حفظ مراتع و زراعت در مناطق کم آب، مناطق با شرایط سخت و یخبندان، اراضی کوچک و شیبهای تند الزامی به نظر میرسد.

کلیدواژه ها:

روغن ، پروتیین ، کنجاله ، رنگ سازی