معماری پایدار با رویکرد بر معماری بادگیرهای خانه های یزد (ارزش های از یادرفته معماری ایران در بهینه سازی مصرف انرژی)

یزد، یکی از شهرهای کویری که در منطقه گرم و خشک ایران قرار گرفته و از دیرباز، معماران این دیار برای همسازی با این شرایط نامساعد با استفاده از بادگیرها با هدایت جریان باد و بهره گیری از انرژی پاک طبیعت در تعدیل دما و رسانیدن دمای فضای سکونتی به دمای در حد آسایش انسان استفاده نموده اند. امروزه تمام جهان به دنبال خلق و ایجاد یک محیط مصنوع سالم بر مبنای طراحی اکولوژیکی و بهره وری منابع است که در سازه های بادگیر به این منابع تجدید پذیر باد توجه شده، عملکرد این سازه ها بسیار شبیه به کولرهای آبی امروزی می باشد. اما به تدریج عملکرد خود را از دست داده و امروزه تنها به عنوان یک نماد یا عنصر تزئینی از آن استفاده می شود، به دلیل ترویج استفاده ارزان و آسان از انرژی کولرهای آبی، جایگزین استفاده از سرمایش طبیعی بادگیرها شده است. برای احیا و برطرف نمودن معایب بادگیرهای سنتی می توان طرح های جدیدی را برای تهویه طبیعی و خنک سازی هوا با کمترین استفاده از انرژی الکتریکی ارائه نمود. استفاده از دو نوع بادگیر که یکی دارای ستون خیس شونده و دیگری دارای سطوح خیس شونده است، ابعاد وسیعی از معایب بادگیرهای سنتی را برطرف می نمایند. با توجه به کمبود منابع سوخت های فسیلی و آلودگی های شدید زیست محیطی این مقاله قصد دارد که بازکارآیی نقش بادگیرها و با دسته بندی انواع بادگیرها در یزد، رابطه نقش تهویه و خنک کنندگی بادگیر را بررسی و راهکارهای معمارانه و فنی اصلح در بهینه سازی مصرف انرژی با کمک ساختار ساختمان بادگیر ارائه نماید. رسیدن بهاین مهم با کمک مطالعات میدانی و استفاده از شواهد موجود و منابع کتابخانه ای صورت گرفته شده. نتایجی که حاصل بیانگر این است که بادگیرها به سه دسته 1. بادگیرهایی که با فضای بسته، مانند حوضخانه، رابطه برقرار می کنند. 2-بادگیرهایی که با فضای نیم باز، مانند تالار، ارتباط برقرار می کنند. 3-بادگیرهایی که هم با فضای بسته و هم نیم باز تقسیم بندی می شوند که با کمک گرفتن از شیوه کار بادگیرها و استفاده از سیستم های سنتی تهویه هوا در سیستم های نوین باعث می گردد در حدود 50 تا 60 درصد از مصرف سوخت های فسیلی صرفه جویی گردد.

کلیدواژه ها:

معماری پایدار ، بهینه سازی مصرف انرژی ، بادگیر سنتی ، یزد