جایگاه فرهنگ در معماری و شهرسازی در مناطق بومی ایران

بی شک معماری و شهرسازی به عنوان یکی از پیچیده ترین و در عین حال ملموس ترین و ضروری ترین علوم انسانی از دیرباز مورد عنایت و توجه متخصصین و طراحان در سراسر گیتی بوده است. همواره تحولات ایجاد شده در فرهنگ های انسانی و دگرگونی های جوامع، بارزترین و مهم ترین جلوه های خود در سیمای شهرها و بناهای شهری بر جای گذاشته اند. در واقع در تاریخ بشریت، فرهنگ و معماری در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر بوده اند و هرگز نمی توان تاثیر فرهنگ یک منطقه را بر معماری آن منطقه منکر شد. از آنجایی که معماری به عنوان یک پدیده اجتماعی از فرهنگ نشات می گیرد و بر آن تاثیر می گذارد، سبک معماری هر دوره انعکاسی از فرهنگ آن دوره محسوب می گردد. همچنین شناخت معماری بومی می تواند به منزله شناخت جامعه باشد چرا که معماری هر سرزمین ریشه در ادب و فرهنگ آن سرزمین دارد و بدون شناخت گستره ادب و فرهنگ مردمانی که در آن سرزمین زیسته اند، نمی توان به چونی ها و چندی ها پی برد. اما معماری بومی در دوران مدرنیسم کمرنگ و گاهی نادیده گرفته شده است تا جایی که امروزه یکی از مهم ترین دغدغه های معماران ایرانی ساخت خانه ای مطابق فرهنگ ایرانی شده است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با روش تحلیلی توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی جایگاه فرهنگ در معماری و شهرسازی بومی ایران، بررسی دلایل ایجاد گسست فرهنگی در کشور و تاثیرات آن بر معماری و شهرسازی روز ایران و ارائه راهکارهایی جهت استفاده از معماری بومی متأثر از فرهنگ در شرایط امروز بپردازیم. امید است با هر چه بهتر شناختن معماری بومی و استفاده از آن، بتوان به راهکارهایی مناسب برای رجوع دوباره به فرهنگ غنی ایران در ساخت بناها و طراحی معماری و به تبع آن شهرسازی اندیشید و امانت دار مناسبی برای آیندگان و نسل بعد بود.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ، معماری ، شهرسازی ، معماری بومی ایران