تغییر اقلیم و اثر آن بر اکوسیستم دریای خزر

دریای خزر بزرگ ترین دریاچه روی زمین است که حدود 300 گونه از جانوران آبزی در این دریا زندگی می کنند که از جمله آن ها می توان شش گونه از بهترین گونه های ماهیان خاویاری که ارزش اقتصادی بالایی دارند را نام برد. دریای خزر با تهدیدهای جدی مواجه است. تهدیدهای عمده تنوع زیستی دریای خزر شامل تنظیم آب رودخانه های خزر، صید غیرقانونی، صید بی رویه و شیوه های ماهیگیری ناپایدار، تغییرات سطح دریا، انواع آلودگی ها، کاهش فرآیندهای زیستی از جمله رشد ماهیان تجاری مهم و هجوم گونه های بیگانه، بلوم جلبکی و بیماری نکروز عصبی کفال ماهیان است. نوسانات مشاهده شده در میزان صید ماهیان استخوانی و تا حدود بسیار زیادی با نوسانات سطح آب دریای خزر (که خود تحت تاثیر عوامل اقلیمی است)، مطابقت نشان داد و میزان ضرب همبستگی آن 0/68 اندازه گیری شد. در خصوص ماهیان خاویاری این مطابقت مشاهده نشده است که به نظر می رسد این نوسانات با طول عمر بالای این ماهیان و نوسانات مدیریتی و بهره برداری بی رویه و شدید طی سال های اخیر در ارتباط باشد. یکی دیگر از رویدادهای مشاهده شده در دریای خزر، هجوم شانه دار Mnemiopsis leidyi به دریای خزر بوده است که اثرات نامطلوبی را بر اکوسیستم این دریا داشته است که از جمله آن کاهش صید کیلکاماهیان در دریای خزر بوده است. ژله ماهیان به طور غالب به عنوان گونه های جمعیت- شکوفا بوده که هم- واکنش با شاخص آب و هوا شناخته شده است. با توجه به پیچیدگی های اکوسیستم، جوامع و گونه های مختلف، ذکر این مسیله که تغییرات مشاهده شده در دریای خزر ناشی از تغییر اقلیم است، مشکل است. اما بررسی این ارتباطات تا حدودی می تواند درک ما را از یکپارچگی مدیریت و اکولوژی شیلاتی با دانش آب وهواشناسی اقیانوس شناسی بالا ببرد و پایه ای را برای مدیریت شیلاتی و اکوسیستم دریایی فراهم می آورند. به منظور سازش با تغییرات اقلیمی، تحقیقات و پایش زیست محیطی و شیلاتی می بایستی به دقت با سیستم های مدیریتی قابل انعطاف، قابل انعکاس و پاسخ گو پیوند داده شود. کاهش فشار صیادی می تواند یکی از روش های قابل انجام برای کاهش اثر تغییر اقلیم باشد.

کلیدواژه ها:

آب و هوا ، صید صیادی ، شانه دار مهاجم ، شکوفایی جلبکی ، سواحل ایرانی دریای خزر