کاربرد داده های دورسنجی چند زمانه در پایش تغییرات اقلیمی دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه یک دریاچه بسته است پدیده تبخیر از عوامل اصلی خروج آب از دریاچه به شمار می آید. در نتیجه با خروج آب از دریاچه، میزان املاح محلول جامد در آب بیشتر می شود به همراه کاهش ورود آب به دلیل آب بندها و انحراف آب برای مصارف مختلف انسانی از یک سو، و پدیده تبخیر از سوی دیگر، باعث کاهش شدید در میزان آب دریاچه و همچنین افزایش غلظت شوری و نمک محلول در آن شده است. شناسایی و نظارت بر تغییرات اقلیمی حاکم بر دریاچه جایگاه ویژه ای در استفاده بهینه از این اکوسیستم دارد. گسترش توانایی های سنجش از دور در زمینه های مختلف، امکان استفاده از آن را در پایش و نظارت بر پارامترهای کیفی آب منجمله شوری دارد. بدین منظور از شاخص طیفی NDVI بر روی تصاویر ماهواره ای چند طیفی TM در 3 بازه زمانی استفاده گردید و نتایج حاصل با روش طبقه بندی حداکثر احتمال، طبقه بندی شد. شاخص NDVI به دلیل داشتن دقت بالا در استخراج کفه نمکی و سایر کلاس تعیین شد. جهت آشکارسازی تغییرات از روش مقایسه مساحت و درصد تغییرات ایجاد شده پس از طبقه بندی استفاده گردید. باتوجه به اینکه مطالعه مربوط به سه دوره زمانی است، امکان بررسی تغییرات در سه فاصله زمانی مقدور گردید. مساحت مربوط به تغییر کلاس های مختلف ، مثبت یا منفی بودن روند ارایه شده در طبقه بندی NDVI است. لازم به توضیح است که تغییرات کلاس ها روند شوری زایی را در دریاچه نشانه گر است. بدین ترتیب که در سال 1984 در قسمت های شمال شرقی و شرق شروع توسعه یافتگی و شکل گیری این مناطق قابل پیش بینی است. در سال 1998 نحوه توزیع شوری نشان دهنده پراکندگی آن در نیمه شرقی و به خصوص در بخش جنوبی دریاچه است و توسعه یافتگی مناطق شور نسبت به سال 1984 قابل ذکر است در سال 2011 غلظت شوری در نیمه جنوبی بیشترین تمرکز را داشته بدین ترتیب که قسمتی از کلاس تفکیک شده متعلق به کفه شوری است این اطلاعات روند تغییرات شوری حادث شده در دریاچه، طی 27 سال را نشان می دهد. کلاس های تفکیک شده بیانگر تمرکز شوری در دو قسمت شرقی و جنوبی دریاچه و روند رو به رشد آن در طی توالی زمانی است پس این گونه می توان گفت داده های دورسنجی به همراه تکنیک های مختلف پردازش تصاویر ابزاری قدرتمند جهت پایش تغییرات کیفیت آب در بازه زمانی بلند مدت به حساب می آیند. شاخص NDVI از جمله شاخص مورد مطالعه با اعمال یک حد آستانه تقریبی دارای توانایی بالایی جهت تهیه نقشه شوری آب است.

کلیدواژه ها:

دریاچه ارومیه ، تغییر اقلیم ، تصاویر چند زمانه ، شوری ، شاخص NDVI