بررسی و ارائه راهکارهای ارتقای پایداری محلات تاریخی، گامی به سوی توسعه شهری پایدار (نمونه موردی: محله شنب غازان تبریز)

بافت تاریخی شهرها آثار گرانبهایی است که فرهنگ و دانش شهرسازی و معماری بومی کشور را در خود دارد. امروزه بخش قدیمی شهرهای ما در آستانه حذف شدن از زمینه و سیمای شهرها قرار دارد. از آنجایی که عرصه های تاریخی شهر مهمترین مبنا در ترسیم محورهای توسعه شهری پایدار بوده و نقطه شروع و مبدا حرکت شهر به سوی آینده ای پایدار می باشند، شناخت و بررسی محورها و شاخص های پایداری در بافت های تاریخی تداوم جریان پایداری را برای شهر میسر می سازد. همچنین به منظور رسیدن به توازن شهری، عرصه های تاریخی باید بتوانند متناسب با سایر محدوده های شهری و به فراخور نقش و جایگاهی که در شهر پذیرا می شوند، توسعه یابند. این امر لزوم بازگرداندن حیات و پویایی به عرصه های تاریخی شهر را در مسیر توسعه شهری پایدار نشان می دهد، چرا که فرایند پایداری بی اتکاء به گذشته شهر و حیات و پویایی عرصه های تاریخی آن حاصل نمی شود. هدف از این مطالعه تدوین مهمترین عوامل و راهبردهای تاثیرگذار بر ارتقای پایداری بافت های تاریخی و محله ها می باشد. در این راستا مهمترین تعاریف، نظریات، منشورهای جهانی مرمت شهری، روش ها و رویکردهای مداخله در بافت های تاریخی و بررسی تجربیات جهانی موفق ارتقای پایداری محلات تاریخی، مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که عوامل اصلی در ارتقای پایداری محله تاریخی مجموعه ای از عوامل کالبدی، فضایی، عملکردی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی بوده و توجه همزمان به آنها در فرآیند طرح ضروری می باشد. بررسی تجارب جهانی نیز موید آن است که در صورتی که حفظ، نگهداری و باززنده سازی عرصه های تاریخی شهر، در جهت جفاظت، حمایت و ارتقاء ارزش های کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی، ... آن ها باشد، هم باعث پویایی و حیات دوباره این عرصه ها شده و همه به حل شهر امروز کمک کرده و گامی موثر در مسیر توسعه شهری پایدار خواهد بود. در این تحقیق با توجه به شناخت و تحلیل ابعاد فوق الذکر در محله شنب غازان، راهکارها و سیاستهایی در جهت ارتقای پایداری این محله تاریخی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها:

پایداری ، توسعه پایدار ، محله تاریخی پایدار ، شاخص های پایداری ، محله تاریخی شنب غازان تبریز