مقایسه تطبیقی شیوه باغ سازی دوران ساسانی و اسلامی

باغ به مثابه تمثالی از بهشت همواره در میان باورهای ایرانیان جایگاهی مقدس داشته و از این رو در آموزه های دینی و مذهبی آنان در دوران پیش از اسلام و پس از آن مورد توجه بسیار قرار گرفته است. باغ ایرانی، در روح و خاطره های ازلی قوم ایرانی، همیشه وجود داشته است. باورها، فرهنگ ها و ادیان می توانند وسیله ای برای آگاهی و درک بهتر طبیعت باشند. تمدن ایران در دوره ی رواج و گسترش آئین های مهری (میترایی)، مزدیسنا و زرتشتی با تفسیر ویژه از طبیعت به تقدیس آن می پرداخت. اما با ورود دین اسلام احترام به طبیعت جای تقدس به آن را گرفت. (طبیعت مسخر انسان است) فرهنگ اسلامی به نوعی طبیعت گراست لیکن طبیعت را به مثابه راه و نشانه می شناسد که می توان از طریق آن به حقایق بالاتر دست یافت. شکل در باغ ایرانی از دیرباز تا کنون توسط ایدئولوژی آئین های مذهبی دچار تحولاتی شده است. در این مقاله، مطابق با کتب دینی، اساطیری و ادبی که در آن ها اعتقاد به بهشت و توصیف آن ارائه شده است، دیدگاه انسان را در هر دوره بررسی نموده و تصور او از بهشت را تحلیل و تاثیر این دیدگاههای تمثیلی را منتج از سنت های فرهنگی و اعتقادات مذهبی در خلق باغ های ایرانی را، مورد نقد و تحلیل قرار داده ایم و مهمترین ارزش های باغ ایرانی که متاثر از این دیدگاهها است بیان شده تا عدم انطباق این دو طرز تفکر در مقام مقایسه در شکل گیری باغ ایراین ارزیابی شود. یافته های مقاله نشان می دهد که با ورود دین اسلام، تفاوت هایی در: 1-الگوی فضایی باغ 2-نحوه جوشش آب 3-نظام کاشت 4-حریم باغ 5-ارتباط با زمینه و محیط اطراف 6-ارتباط با توسعه شهر در باغ سازی ایرانی قبل از اسلام به وجود آمده است.

کلیدواژه ها:

باغ ایرانی ، دوران ساسانی ، دوران اسلامی ، بهشت ، مذهب ، طبیعت