بررسی وضعیت منابع موجود در تاریخ کلام اسلامی

علم کلام از علوم اساسی است که وظیفه خود را دفاع از اموزه های اعتقادی قرارداده است در تاریخ صدراسلام برخی از صحابه و تابعین با برخورد عقلی با اموزه های دینی مخالف بوده و پذیرش تعبد امیز تعالیم دین را خواستار بودند یکی از مهمترین عواملی که باعث سوال و جدل پیرامون موضوعات دینی گردید عمل صحابه بود اینکه برخی از مسلمانان درباره جنگهای حضر ت امیر (ع) با مخالفان خود در تردید بوده و گاه توقف می کردند دلیل خوبی بر تاثیر عمل صحابه است شاید در اثر همین شک بود که پیرمردی در جنگ صفین از حضرت امیر سوال م یکند که ایا رفتن ما به شام به قضا و قدر الهی است یا نه ؟ و این شاید نشانه ای از عکس العمل مسلمانان در برابر عمل صحابه باشد که باعث شد این مسائل پیش اید در هر دینی بعد از رحلت پیامبر ان دین مسائل گوناگون کلامی بیشماری در بین پیروان مطرح می گردد. سرعت حیرت انگیز گسترش اسلام در نیمه اول قرن نخست هجری باعث ورود فرهنگهای گوناگون به مباحث رسمی مسلمانان گردید و هنوز قرن نخست به انجام نرسیده بود که بسیاری از مسائل اساسی کلام به صورت گسترده در جای جای جهان اسلامی مطرح شد.