فلسفه برای کودکان

اگر فلسفه بخواهد در مسیر آموزش و پرورش کودک نقشی ایفا کند، از آن چه کاری ساخته است؟ پاسخ اجمالی آن است که فلسفه نه به ضرورت برای همه کودکان بلکه برای کودکانی که استعداد آموختن آن را دارند می تواند راهی برای ژرف تر اندیشیدن باشد. اگر کودک با گوهر فلسفه آشنا شود می تواند: «پرسش های خود را بهتر بیان کند. به پرسش هایی که به تدریج در زندگی پیدا می کند بهتر فکر کند؛ و بالاخره دریافت های خود را بهتر بیان کند» تعبیر هم اندیشی با کودک می تواند برای آموزش فلسفه در دوران کودکی، مناسب باشد. با این تلقی، ما مطالب از پیش تعیین شده ای را برای آموزش فراهم نمی کنیم بلکه به اقتضای شرایط و آمادگی کودک با او وارد گفتگو می شویم. اگر هم به نظریات یا آثار فیلسوفان اشاره می کنیم، جنبه تمهیدی دارد و برای مأنوس شدن کودک با گوهر تفکر فلسفی است.تصور فردایی متفاوت با امروز، از دو جهت اهمیت دارد: یکی میل هر جامعه، به خصوص والدین به اینکه کودکان را بهتر و تواناتر از نسل گذشته تربیت کنند. دوم سرعت تغییر و تحولات در تمامی عرصه های زندگی است. مردم زمان ما احساس می کنند که زمانه به شدت در حال تغییر است و در آستانه آینده ای متفاوت با اکنون قرار دارند. این تفاوت در همه وجوه خواهد بود. از سویی علوم و تکنیک هایی در حال تکوینند که مرزها را در می نوردند و صورت زندگی ما را دگرگون می کنند و از سوی دیگر فرهنگ هایی که در طول قرن ها شکل ثابتی داشته اند، در مواجهه با دیگر فرهنگ ها، دچار تلاطم و تغییر می شوند. ما در آستانه عالمی رنگارنگ قرار داریم. در هم شکسته شدن فضاهای فرهنگی ثابت و کم تغییر، اصول و جزم های مألوف را از مردمان پایبند به فرهنگ های سنتی می گیردزیستن در حال، و در عین حال خود را به روی آینده متفاوت گشوده نگه داشتن، مهمترین خصوصیت تفکر فلسفی زمان ماست. در آموزش فلسفه به کودک نیز باید این موضوع را اصل دانست. کودکان بالاخره در یک فرهنگ تربیت می شوند، از آن می آموزند و رنگ آن می گیرند؛ ولی با هر نسل، فرهنگ هم تغییر می کند. کودکان رنگ یک فرهنگ را می گیرند ولی اغلب در آینده با تجارب جدیدی که کسب می کنند باعث تغییر آن فرهنگ می شوند. اگر این واقعیت را بپیذیریم باید به خصوص در مقام آموزش اندیشه خاص به کودکان نباشیم بلکه ضمن آموزش اندیشیدن و انتقال میراث یک نسل، آنها را برای اندیشیدن بنا به اقتضائات زمان خودشان آماده کنیم. اگر فلسفه را مناسب برای کودک می دانیم باید به سنتی که در پس آن استتوجه کنیم. فلسفه تاریخی طولانی دارد و به آنچه که فلسفه معاصر نامیده می شود منتهی شده است.

کلیدواژه ها:

فلسفه ، کودک ، تفکر فلسفی