شناسایی و دسته بندی نقوش هندسی در آثار شاخص منبت تیموری

دوره ی تیموریان را میتوان یکی از ادوار درخشان هنرهای مرتبط با چوب دانست. حاکمان این دوره برای هنر و هنرمنداندر جهت رشدشان نقش موثری داشته اند که در نتیجه شاهد ساخت آثار زیبا و پرکاری هستیم. در این دوره چوب بهعنوان یک مادهی سهل الوصول با قابلیت شکل پذیری بالاتری نسبت به فلز و بسیاری از مصالح دیگر، جایگاه ویژه ای درساخت اشیای مختلف (در، صندوق مقبره و ...) پیدا کرد. در این تحقیق ضمن معرفی برخی از ویژگی های هنری آثار،نمونه های مشابه دیگر از عهد تیموری مورد مقایسه قرار می گیرد تا نشان دهنده ی اهمیت ویژگی های هنری این درهاباشد. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های هنری درهای چوبی منبت تیموری و همچنین تطبیق ویژگی هایهنری آثار چوبی مشابه دورهی تیموری و اقتباس از ویژگی های هنری آثار چوبی تا بر اساس این دسته از اطلاعات بتوانبه پرسش هایی از قبیل آثار منبت چوبی دوره تیموری شامل چه نقوشی هستند و نقش مایه ها و گره های رایج هندسیموجود در این آثار کدامند دست یافت. طبق اینکه بسیاری از نمونه های موجود از دوره ی تیموری، ناشناخته یا دور ازدسترس بوده، روش نمونه گیری در این تحقیق بر اساس نمونه های شاخص در دسترس صورت گرفته است. اطلاعات ارایهشده به صورت کتابخانه ای و مطالعات میدانی جمع آوری شده است و رویکرد توصیفی- تاریخی (تحلیلی)دارد. نتایج تحقیقبیانگر آن است که در دورهی تیموری به تدریج ویژگی های هنری آثار دوره ی ایلخانی حذف شده و سبک خاص تیموریانجایگزین شده است. هرچند استفاده از نقوش هندسی که بیشتر در دوره ی سلجوقیان به کار برده می شده، به دوره یتیموری نیز انتقال پیدا کرده است؛ مانند گره های شش تند و سکرون، هشت و پنج کند. همچنین، وجود گره های مختلفبخصوص آنهایی که شامل ستاره های 4 پر، 6 پر، 8 پر و 10 پر می شده اند در این دوره کاربردیتر از سایر گره ها بودهاست. علاوه بر این، پنج و شش ضلعی های منتظم به وجود آمده در گره های مختلف مکان مناسبی برای ارائه ی نقوشبوده و گره شش و شمسه بیشترین کاربرد را در این آثار داشته است.

کلیدواژه ها:

دوره ی تیموری ، نقوش هندسی ، آثار منبت