بازشناسی نقش ورودی در نظام کالبدی گرمابه های عصر صفویه و قاجار

حمام های عمومی در طول دوران اسلامی از جمله عناصر مهم در شکل دهی و گسترش محلات و نمادی از آبادانی شهرها و روستاها و بسته به توان اقتصادی و پایگاه اجتماعی بانیان و نیز موقعیت آنها از وسعت و نفاست متفاوتی برخوردار بوده اند. این سازه های مهم ورای تطهیر و نظافت، عملکردی به مثابه نهادی اجتماعی داشته اند. بنابراین، بررسی همه جانبه آنها می تواند یاریگر ما در درک نانوشته های تاریخ اجتماعی و شناخت بهتر جوامع گذشته ایران باشد. این مقاله به بازشناسی و معرفی ویژگی های کالبدی گرمابه های ایران و نحوه طراحی ورودی آنها در دوره های صفویه و قاجار می پردازد. بدین منظور، چندین باب از گرمابه های این دو دوره برگزیده شده و از لحاظ جبهه ورودی، مصالح بنا و ملاط، نوع پوشش، تزئینات، سلسله مراتب ورودی و تناسبات آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.در نهایت روش تحقیق در تهیه این گزارش پژوهشی، روشی (تحلیلی– توصیفی) است که به تحلیل فضاهای طراحی شده برای ورودی ها و بررسی پیشینه نمونه هایی از معماری سنتی گذشته گرمابه های ایران می پردازد. مطالعات انجام شده شباهت های بسیاری را در معماری گرمابه ها و هندسه ورودی آنها نشان می دهد تا حدی که می توان ویژگی های کالبدی ورودی گرمابه ها در این دو عصر را جمع بندی نمود.

کلیدواژه ها:

معماری گرمابه ها ، ورودی ، صفویه ، قاجار