محاسبه تبخیر و تعرق محصولات زراعی و باغی به روش فایو-پنمن-مانتیث به کمک نرم افزار Cropwat و مقایسه آن با نرم افزار Netwat (مطالعه موردی شهرستان میاندوآب)

تبخیر و تعرق یکی از مهم ترین راه های مصرف یا هدر رفت آب در یک حوزه آبخیز است که پایش و بررسی تغییرات آن در دوره های زمانی معین می تواند ضمن نشان دادن میزان آب مصرفی در هر کاربری اراضی، در مدیریت آب در مقیاس حوزه و تعیین میزان آب موردنیاز جهت تخصیص به هر کاربری اراضی مورداستفاده واقع شود. نظر به وسعت عرصه های منابع طبیعی و حوزه های آبخیز و عدم امکان بررسی ایستگاهی تبخیر و تعرق در یک حوزه، سامانه سنجش ازدور می تواند در تعیین تبخیر و تعرق واقعی صورت گرفته از کاربری های مختلف یک حوزه آبخیز فناوری مناسبی باشد. تخمین بیش ازحد آب موردنیاز گیاه ضمن هدر دادن آب آبیاری باعث ماندابی شدن اراضی، شستشوی مواد غذایی خاک و آلوده نمودن منابع آب زیرزمینی می شود. ضمن آن که تخمین کمتر از حد موردنیاز گیاه نیز باعث اعمال تنش رطوبتی کنترل شده به گیاه شده و درنتیجه کاهش محصول را به همراه خواهد داشت. نکته مهم و قابل توجه این می باشد که طی نیم قرن گذشته مدل های متعددی به صورت روابط ساده تجربی تا معادلات پیچیده علمی، توسط دانشمندان به منظور برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از پارامترهای مختلف هواشناسی ارایه شده است. در این تحقیق منطقه موردمطالعه شهرستان میاندوآب از استان آذربایجان غربی است و محصولاتی که مورد مقایسه قرار گرفتند شامل چغندرقند، گندم و یونجه که سه محصول غالب زراعی منطقه است، انتخاب شده است. نرم افزار مورداستفاده کراپ وات 8 می باشد، کراپ وات با استفاده از معادله پنمن-مانتیث- فایو نیاز آبی گیاهان را با توجه به شرایط آب وهوایی، میزان بارندگی، جنس خاک به دست می آورد. با توجه به نتایج به دست آمده در این منطقه میزان تغییرات به وجود آمده در نیاز خالص آب آبیاری گیاهان نسبت به نرم افزار نت وات مشهود است. در شهرستان میاندوآب میزان مجذور مربعات خطای ارقام به دست آمده کراپ وات 24.8 است. افزایش دمای منطقه در دوره آماری 4 ساله و کاهش بارندگی در این دوره که به طور میانگین 70 میلی متر گزارش شده عامل این اختلافات است.