بررسی اثرات پلیپلوئیدی بر برخی صفات مورفولوژیکی و تغییرات شیمیایی اسانس در گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officials L.)

افزایش و تغییر در محتوا و میزان ترکیبات ثانویه، در مورد آن دسته از گیاهان دارویی که در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی دارای ارزش هستند حائز اهمیت میباشد. امروزه بهمنظور افزایش در مقدار و نوع مواد شیمیایی گیاهی، از روشهای اصلاحی بر پایه القاء پلوئیدی بهره گرفته میشود. بادرنجبویه با نام علمی (Melissa officinalis L.) گیاهی علفی، پایا و متعلق به خانواده نعناعیان است. در این پژوهش بررسی و ارزیابی تغییرات ایجاد شده در صفات مورفولوژیکی و تغییرات شیمیایی در متابولیتهای ثانویه، با کاشت گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید تولید شده در شرایط درون شیشه ای در گلخانه انجام گردید. در مطالعات صورت گرفته مشخص گردید که القاء پلیپلوئیدی در گیاه بادرنجبویه، بهطور معنیداری بر صفات مورفولوژیکی و ترکیبات شیمیایی اثر داشته است. از لحاظ مورفولوژی پلیپلوئیدی منجر به افزایش طول و عرض برگها به ترتیب به میزان 4/90 و 3/83 سانتیمتر در گیاهان تتراپلوئید در مقایسه با مقادیر 3/09 و 2/46 سانتیمتر در گیاهان دیپلوئید گردید. همچنین افزایش ضخامت برگ در گیاهان تتراپلوئید در مقایسه با گیاهان دیپلوئید از 0/194 تا 0/466 میلی متر مشاهده شد. از نظر ترکیبات شیمیایی نیز نتایج تجزیه اسانس بیانگر تأثیر پلیپلوئیدی بر افزایش درصد تعدادی از مواد مؤثره در این اسانس گیاه بود. در این بررسی درصد ترکیبات نرال، ژرانیال، هیدروکسی سیترونلال و نرالاستات در گیاهان پلیپلوئید در مقایسه با گیاهان شاهد افزایش نشان داد.

کلیدواژه ها:

بادرنجبویه ، (Melissa officinalis L.) ، پلی پلوئیدی ، خصوصیات مورفولوژی ، ترکیبات ثانویه