بحران کم آبی و تاثیر آن بر شاخص های رشد و نمو، اسانس، کلروفیل، میزان نسبی آب برگ (RWC) و تولید بذر در گیاه دارویی نازبو معطر (Ocimum basilicum L. Var. Keshkeny Levelu)

خشکی و کمبود آب قابل دسترس از عمده ترین موانع تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان بشمار می رود. اثر تنش رطوبتی غالباً در گیاهان دارویی یکساله (Herb Species) بیشتر از گیاهان چند ساله و دائمی است. لذا در این تحقیق تاثیرکم آبی بر برخی صفات گیاه دارویی یکساله نازبو (Ocimum basilicum L.) در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار و پنج تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. سطوح آبیاری شامل 100 درصد ظرفیت زراعی (بدون تنش)، 70 درصد (تنش متوسط) و 50 درصد ظرفیت زراعی(تنش شدید) بود که در طی دوره رشد سریع تا برداشت در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد کم آبی بر شاخص سطح برگ (LAI) و نسبت وزن برگ (LWR ) تاثیر منفی دارد، اما در نسبت سطح برگ (LAR) و سطح ویژه برگ (SLA) تفاوت آماری (5%>P) وجود نداشت. با کاهش آب قابل دسترس غلظت کلروفیل برگ در قبل و بعد از گلدهی افزایش یافت. بر این اساس بالاترین غلظت کلروفیل در تنش رطوبتی شدید ثبت شد (به ترتیب 43/167 در قبل از گلدهی و 50 در بعد از گلدهی). بیشترین درصد و میزان اسانس برگ در تنش رطوبتی متوسط به دست آمد. ( به ترتیب 0/52 و 0/045 میلی لیتر). بهترین نتایج درصد اسانس پیکر رویشی در تنش شدید ( 0/35 میلی لیتر) و بیشترین میزان اسانس آن در تیمار تنش متوسط بهدست آمد ( 0/077 میلی متر) بالاترین میزان نسبی آب برگ (RWC ) نیز در تنش شدید به دست آمد (76/952 درصد) تنش رطوبتی در عملکرد بذر و وزن هزار دانه نیز دارای اثر متفاوتی بود. بالاترین وزن هزار دانه در تنش متوسط (1/546 گرم) و بالاترین عملکرد بذر در تیمار بدون تنش حاصل شد (2/480 گرم). کلیات نتایج این آزمایش نشان داد خشکی و کمبود آب قابل دسترس، رشد و نمو و عملکرد گیاه دارویی نازبو را تحت تاثیر قرار می دهد، لذا قبل از کشت این گیاه دارویی باید شرایط اقلیمی منطقه و همچنین اهداف اقتصادی حاصل از پرورش آن مد نظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

نازبو ، تنش رطوبتی ، شاخص های رشد ، اسانس ، غلظت کلروفیل ، وزن هزار دانه