راهبردهای اصلاح ژنتیکی گردو در ایران

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 3,293

فایل این مقاله در 7 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

BAGHBANI11_188

تاریخ نمایه سازی: 20 مهر 1398

چکیده مقاله:

گردوی ایرانی (Persian walnut) یکی از مهمترین درختان میوه مناطق معتدله است که در سالهای اخیر به دلیل ارزش اقتصادی و غذایی بالا، تولید آن در ایران و جهان در حال افزایش است. افزایش تقاضا برای گردو از یک طرف و تنوع اقلیمی و پدیده تغییر اقلیم از طرف دیگر، ضرورت داشتن یک برنامه های اصلاحی برای معرفی ارقام و پایه های سازگار با اقلیم کشور را افزایش داده است. برنامه اصلاح گردو در ایران با مطالعات عاطفی در سال 1362 در موسسه تحقیقات باغبانی ایران آغاز شد. عملکرد و کیفیت بالا، باردهی جانبی، دیربرگدهی، وزن میوه و مغز بالا، رنگ مغز روشن و زودرسی از مهمترین اهداف اصلاح رقم گردو در ایران میباشد. همچنین مقاومت به خشکی و شوری و پاکوتاهی از مهمترین اهداف اصلاح پایه گردو در ایران است. به منظور دستیابی به این اهداف، استراتژیهای مختلف اصلاحی اعم از اصلاح سنتی ( ارزیابی ژرمپلاسم و تلاقی هدفمند) و مولکولی (نشانگرهای مولکولی، تولید گیاه هاپلوئید، انتقال ژن، متابولومیکس، توالییابی ژنوم، مطالعات پویش ژنومی و ترنسکریپتومیس) بکار گرفته میشود که در این بین نقش بهرهبرداری از تنوع ژنتیکی پررنگتر از سایر استراتژیهای اصلاحی میباشد. برنامه اصلاح گردو در ایران توسط موسسه تحقیقات باغبانی ایران و قطب بهنژادی، بهزراعی و فناوری پس از برداشت گردو در حال انجام میباشند. برنامه اصلاح گردو در موسسه تحقیقات باغبانی ایران بر پایه بهرهبرداری از تنوع ژنتیکی و تلاقی هدفمند منجر به معرفی ارقام تجاری گردو شامل جمال، دماوند، پرشیا، کاسپین، چالدوران و الوند شده است. همچنین برنامه اصلاح گردو در قطب بهنژادی، بهزراعی و فناوری پس از برداشت گردو منجر به دستیابی به 58 ژنوتیپ برتر و امیدبخش از استانهای مختلف کشور شده است که در مرحله ارزیابی پایداری میباشد. به منظور اصلاح پایه های مقاوم به خشکی، برنامه هدفمندی بر پایه اصلاح سنتی (بهره برداری از تنوع ژنتیکی) و مولکولی توسط قطب به نژادی، به زراعی و فناوری پس از برداشت گردو با همکاری گروه علوم گیاهی، دانشگاه دیویس کالیفرنیا در حال انجام میباشد. با توجه به انجام برنامه های هدفمند اصلاح گردو در کشور طی سالهای اخیر، بهنظر میرسد در آینده نزدیک، شاهد دستاوردهای خوبی در زمینه معرفی ارقام و پایه های گردو سازگار با اقلیم کشور و همچنین ارتقاء جایگاه ایران در تجارت جهانی این محصول خواهیم بود.

نویسندگان

کورش وحدتی

استاد گروه باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، ایران

سعادت ساریخانی

استادیار گروه باغبانی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، ایران