تاثیر پذیری معماری مساجد دوره قاجار از معماری وارداتی غرب ( نمونه موردی مسجد- مدرسه سپهسالار تهران)

در عصر قاجار تعدادی از عناصر معماری غربی وارد معماری ایرانی شد. این عناصر، ابتدا تاثیر خود را بر ساختمان های سلطنتی و اعیانی، سپس بناهای عمومی و معماری مسکونی و بعضا بناهای مذهبی گذاشتند. تا زمانی که تکنیک به کار گرفتن آنها وارد ایران نشده بود، زبان معماری در حد تکرار دست دوم بعضی از عناصر باقی ماند یا در حد ایده گرفتن و ساختن آن به شیوه ای سنتی دگرگون نشد. تا آن زمان تغییر آن با تزیینات و روحیه ای ایرانی بود. بنابراین نفوذ این عناصر در ساختمان ها و ترکیب آن با معماری سنتی و ایرانی سبکی متفاوت بوجود آورد و ساختمان هایی با این سبک جدید بنا شد. یکی از این نمونه ها مسجد و مدرسه سپهسالار (شهید مطهری) است. این مسجد نخستین و بزرگ ترین مسجد و مدرسه عالی در شهر تهران و از نزدیک ترین تلفیق ها میان معماری ایرانی و معماری مساجد استانبول است. در این مقاله سبک معماری مساجد تاریخی ایران دردوره های مختلف بررسی شده، سپس به ویژگی های معماری دوره قاجار ایران و تاثیر معماری اروپایی بر این دوره پرداخته می شود. همچنین روند تاریخی در مسجد سپهسالار و ابداعات و نوآوری های به وجود آمده در عناصر تشکیل دهنده آن با توجه به نحوه ی تکامل این اجزا در بنا بررسی شده است. روش تحقیق استفاده شده مروری – تحلیلی بوده و از روش جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی و کتابخانه ای استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده از این مقاله نشان دهنده ی روند تکامل اجزای تشکیل دهنده بنا می باشد.

کلیدواژه ها:

دوره قاجار ، عناصر معماری ، معماری غربی ، مسجد مدرسه سپهسالار