اقتصاد سیاسی گردشگری در شهر و دلالتهای راهبردی آن در توسعه شهری مشهد مطالعه مروری سیستماتیک

این مقاله سعی دارد از منظر اقتصاد سیاسی، این سؤال اساسی را بررسی کند؛ شهری با ظرفیتهای چندگانه گردشگری، براساس چه ملاحظاتی میتواند مدل راهبردی توسعه شهری خود را در حوزه گردشگری تدوین کند؟ این تحقیق بر مبنایمرور نظاممند سوابق اقتصاد سیاسی گردشگری تنظیمشده است. گردشگری، یک سازمان اجتماعی و عنصر اساسی آن، شناخت و حل تعارض منافع تولیدکننده خدمات یا جامعه میزبان با مصرفکننده خدمات یا گردشگران و صورتهایگوناگون آن است؛ بنابراین فهم سازمان اجتماعی گردشگری در چهارچوب فهم این نوع مصرف، امکانپذیر است. این مصرفالزاماً و صرفاً ارائه خدمات برای گردشگران نیست، بلکه بخشی از آن متوجه جامعه میزبان یا کنشگران کلیدی این حوزهمیشود. نگارنده در یک مدل سه سطحی، راهبردهایی برای توسعه شهری با محوریت گردشگری ارائه داده است. جایگاهدولت، تنظیم نقش و کارکرد مقصد گردشگری، ترسیم قواعد و قوانین. عملکرد دولت، یعنی مداخله در قالب میانجیگری در سطح محلی به نفع مصرفکنندگان، در سطح ملی حامی گروههای ذینفع در جامعه میزبان است. اگرچه در اقتصاد سیاسیگردشگری، اثرگذاری سه محور کنشگران سیاسی، گروههای ذینفع و ساختارهای سیاسی بر یکدیگر بحث میشود. اما بایددقت کرد که هر مقصد گردشگری دارای ظرفیتهای چندگانه است؛ میزان حساسیت کنشگران، تضارب منافع گروههای ذینفع و ظرفیت ساختار سیاسی در مواجه با آنها متفاوت است. توسعه بهینه شهری مشهد در حوزه گردشگری از منظراقتصاد سیاسی مستلزم شناسایی کارکرد و نقش سیاسی شهر مشهد در مقیاس ملی، همچنین شناسایی گروههای ذینفع رسمی و غیررسمی است. راهبردهای زیر میتواند توسعه گردشگری را در چهارچوب مدیریت جامع شهری مشهد امکانپذیر کند: وفاق جمعی در سطح گروهها برای برآورد هزینههای گردشگری شهر مشهد، تعیین سهم سازمانها و نهادها از هزینه های مذکور، تنظیم منافع گردشگری در گروههای ذینفع بر اساس میزان هزینه کرد مستقیم و غیرمستقیم.

کلیدواژه ها:

اقتصاد سیاسی ، سیاستگذاری گردشگری ، گردشگری نقطهای ، دولت ، گروههای ذینفع