جایگاه فضاهای عمومی، در تدام حس تعلق خاطر شهروندان در فضاهای شهری

با توجه به پرسش اصلی پژوهش می توان عنوان کرد که حس تعلق خاطر به شهر مورد نظر است. هنگامی که انسان به مرور زمان با یک فضا انس می گیرد و نسبیت به آن احساس تعلق خاطر پیدا می کند، این فضا برای او ارزشمند می شود و حس آشنا و نوستالژیکی در قبال آن فضا دارد. این فضا، مکان خوانده می شود و خاطره ساز است. حس مکان یا روح ارتباط انسان با مکان و یا تعلق خاطر انسان نسبت به محیطی که در آن زندگی می کند است. حس مکان عاملی است که میان انسان و مکان ارتباط برقرار می کند و وحدت به وجود می آورد. در نتیجه مکان دارای سلسله مراتبی از بی تفاوتی نسبت به مکان تا فداکاری نسبت به آن است. تعلق خاطر به مکان واجد دو بعد کالبدی و اجتماعی است. در بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و ویژگی های کالبدی آن، عوامل کالبدی در شکل گیری حس تعلق نقش واسطح را ایفا می کنند و امکان ایجاد و ارتقا< پیوندهای اجتماعی را فراهم می آورند. در اینجا قابل ذکر است که حس مکانی فرد با ویژگی های کالبدی درگیر می شود. از آن جمله می توان به تاثیر شهرسازی، اغراق و بزرگنمایی، کاربری مکان (نوع فعالیت) و در آخر خاطرات فرد و المان های ذهنی اش اشاره کرد. آلتمن ولو تعلق به مکان را از منظر تعلق اجتماعی، معنی گونه ای از تعلق به خاطر مردم (استفاده کنندگان)، تعبیر و تفسیر نموده اند. با این حال، محققین دیگری نیز بر نقش عناصر کالبدی به عنوان عامل مهم دیگر در شکل گیری حس تعلق داشته و ضرورت توجه به ابعاد کالبدی را در فرآیند ایجاد حس تعلق ضوری می دانند. ایجاد مکان های عمومی و تقیوت حس مکان می تواند تعامل افراد مختلف جامعه با یکدیگر را به همراه داشته باشد و در نتیجه ا تضادها و برخوردهای غیر اصولی جلوگیری کند. حس تعلق خاطر مکانی بر مشارکت و سرمایه اجتماعی تاثیر می گذارد و متغیرهای کالبدی محیطی و اجتماعی بر این حس تاثیرگذار و به نوعی سازنده ی این حس است. این مقاله سعی بر آن دارد با بررسی جایگاه فضای عمومی در افزایش حس تعلق خاطر به مکان در محله های شهری راهکارهایی ارایه نماید تا با مطلوب شدن فضای محله های شهری و تقویت حس تعلق خاطر شهروندان گامی در جهت توسعه پایدار فضاهای شهری برداشته شود. تاکید این مقاله بر روی مفهوم حس تعلق به مکان و اهمیت فضاهای عمومی در راستای نیل به این مفهوم در محله است.

کلیدواژه ها:

شهروندان ، حس تعلق خاطر ، محلات شهری ، فضای شهری ، فضای عمومی