تأثیر تغییرات اقتصادی بر معماری و منظر روستاهای مجاور پل کلهدر استان اصفهان

در استان اصفهان و غرب شهرستان لنجان، در مجاورت رودخانه زاینده رود و پل کله روستاهایی وجود دارند که با وجود نزدیکی و شباهت در فرهنگ، اقتصاد، معماری و سبک زندگی در ایام قدیم، در حال حاضر دارای گونه های متفاوتی از معماری هستند. چنان که برخی از آنان گسترش یافته و سیمای شهری پیدا کرده و در ساخت و سازهای جدید دست به تقلید از معماری شهرهای مجاور خود زده اند، اما برخی از آنها بناهای قدیمی و معماری سنتی خود را حفظ کرده اند و کمابیش در آنها زندگی می کنند. با توجه به فاصله کم روستاهای مذکور نسبت به یکدیگر با این سوال مواجه می شویم که چه عاملی باعث تغییر معماری و منظر در برخی از روستاها و عدم تغییر آن در دیگر روستاها شده است؟ در نتیجه هدف اصلی این پژوهش درک علل تغییر یا عدم تغییر معماری و منظر روستاهای مذکور است. برای دستیابی به این هدف ابتدا پس از برشمردن ویژگی های محل، به بیان چگونگی زندگی و نحوه امرار معاش ساکنین روستاها و عوامل موثر بر آن در نیم قرن اخیر می پردازیم، و از این طریق با سایت های صنعتی منطقه به ویژه کارخانه ذوب آهن اصفهان آشنا می شویم. سپس الگوی معماری روستایی و فضاهای مورد نیاز هر دوره از ادوار زندگی اقتصادی روستاییان منطقه را شرح می دهیم و از این طریق به دلایل تغییر یا عدم تغییر معماری و منظر روستاهای مورد نظر پی می بریم. لذا روش تحقیق این پژوهش توصیفی-کیفی است، و اطلاعاتی که از طریق مطالعات، مشاهدات و برداشت های میدانی نگارنده به دست آمده به منظور دستیابی به هدف پژوهش تحلیل شده اند. در انتها مشخص شد که تغییر منظر و معماری روستایی این منطقه بیش از هر چیز متأثر از تأسیس کارخانجات و سایت های صنعتی در چشم انداز برخی روستاها و همچنین ایجاد فعالیت های نوین اقتصادی و دسترسی به مصالح جدید ناشی از این عامل بوده است. همچنین مشخص شد روستاهایی که تن به تغییر معماری نداده بودند به خاطر قرارگیری در موقعیت جغرافیایی خاص و همچنین عدم مشاهده کارخانه ها در چشم انداز هر روزه خود نیاز روحی کمتری به تطبیق سبک زندگی خود با دستاوردهای صنعت احساس کرده، و در نتیجه برای تغییر منظر و معماری روستایی خود لزوم کمتری احساس کرده اند

کلیدواژه ها:

معماری روستایی ، منظر ، اقتصاد ، کارخانه ذوب آهن ، استان اصفهان