هویت معماری مساجد (مطالعه موردی: مساجد شهر گنبدکاووس)

مسجد در شکل عبادتگاه مسلمانان، و به عنوان خانه خدا یاد می شود. معماران باید توجه ویژه در ساخت و طراحی مسجد داشته باشند تا آن معنویت خاص مساجد را به انسان منتقل کنند. متأسفانه در مساجد امروزی دیگر از ملاک ها و معیارهای معماری اسلامی و از آرایه های اسلامی استفاده نمی شود. در راستای معماری نوین، بناهای مساجد کنونی فضاهای ساده بدون هیچ گونه تزئین هستند که روح اسلامی در آنها بسیار کم رنگ است. اما از آنجا که آغازین آموزه دین اسلام اعتقاد به یگانگی خداوند و جایگیری این اعتقاد در قلب است پس مساجد نقش مؤثری در تذکر و تقرب به سوی خداوند متعال دارند و معماری آن ها نیز در این امر نقش مؤثری دارد. هدف از این پژوهش، بررسی هویت معماری مساجد اسلامی- ایرانی و نیز ارزیابی عوامل موثر بر هویت معماری اسلامی- ایرانی در دو مسجد شهر گنبدکاووس (مسجد النبی و مسجد حاج ئیل محمد بیک زاده) است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و با مطالعه منابع کتابخانه ای و میدانی اطلاعات گردآوری شده، بررسی و تحلیل گردیده است. با توجه به سوال مطرح شده در این پژوهش که آیا مساجد این شهر از هویت و سبک‏های مساجد اسلامی ایرانی پیروی کرده اند؟ نتیجه پژوهش نشان می دهد که آنچه امروزه در طراحی و ساخت مساجد کمتر مورد توجه قرار گرفته پیروی نکردن از هویت‏ها و اصل هاست. همچنین از سبک‏های معماری اسلامی ایرانی که شمال چهار سبک، خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی است کمتر پیروی کرده اند ولی حداقل های معماری مساجد را رعایت کرده اند.

کلیدواژه ها:

هویت ، مسجد ، معماری ، مساجد ایرانی- اسلامی