نقش کریدورها یا راهگذرها در حفظ تنوع زیستی

کریدورها بعنوان تسهیل کننده نقل مکان حیات وحش و نیز پراکنش آنها و یا اتصال دهنده سیمای سرزمین معرفی گردیدند. کریدورهای حیات وحش به عنوان ابزاری برای کاهش یا متعادل نمودن برخی از اثرات نامناسب محیط زیستی تکه تکه شدن زیستگاه در نظر گرفته شدهاند. بنابراین با دقت در طراحی و نقشه کشی کریدورهای حیاتوحش می توان اثرات منفی و مضر تکه تکه شدن زیستگاه را کاهش داد. مکانیزمهای رفتاری که در انتخاب زیستگاه موثر هستند از قبیل جذب همنوع، نقش پذیری از زیستگاه، علامتهای قلمرو تولید مثلی و اطلاعات عمومی این مکانیزمها برای انتخاب زیستگاه و همچنین نقل مکان در داخل کریدور بکار می رود. برای اینکه کریدورها بتوانند به اندازه کافی از گونه های خاص حمایت و حفاظت کنند باید میزان عرض این کریدورها کافی باشد. جاده ها به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تکه تکه شدن زیستگاه ها شناخته و آنها با تأثیر روی کریدورهای حیات وحش، مانع جا به جایی آ نها بین دو منطقه جدا افتاده می شوند. گونه هایی که قادر نیستند از جاده بگذرند، به لکه های خیلی کوچک محدود خواهند شد و در نتیجه اندازه جمعیت و احتمال ماندگاری آن کاهش می یابد. هم چنین، حاشیه زیستگاه افزایش می یابد که باعث تسهیل ورود گونه های مهاجم خواهد شد. تغییرات کاربری/پوشش اراضی و قطعه قطعه شدن زیستگاه در مقیاس سیمای سرزمین، کاهش جمعیت های حیات وحش را به خصوص درمناطق حساس اکولوژیکی به دنبال دارد. متاسفانه پژوهشهای زیادی تاکنون در مورد کریدورها انجام نگرفته است؛ اگر هم پژوهشی در این مورد انجام شده بیشتر در ارتباط با نقش این کریدورها در کاهش اثرات تکه تکه شدن زیستگاه و نیز معایب کریدور است. کمتر پژوهشی در رابطه با اصول طراحی کریدورها و نقش این اصول در طراحی مناسب کریدور پرداخته شده است. در حقیقت کریدورها برای برخی گونه ها ممکن است مفید نباشند، بطور مثل باعث انتقال امراض بین تکه های باقی مانده، دسترسی آسانتر شکارچیان به این زیستگاها، گسترش آتش سوزی و یا هجوم آفت ها میشوند که این مضرات بعضی مواقع ممکن است از سود کریدورها مهمتر باشد. بنابراین طراحی کریدور در همه حال ممکن نیست شرایط مناسب را برای همه گونه ها ایجاد کند حتی ساختار کریدور ممکن باعث نقل مکان نامناسب و غیر ضروری شود. پس لازم است در هنگام طراحی کریدور این معایب را بسنجیم و با مزایای کریدور مقایسه شود و بعد اقدام به ایجاد کریدور گردد.

کلیدواژه ها:

طراحی ، زیستگاه ، تغییر کاربری ، جاده ، راهگذر ، اکوسیستم