بررسی وضعیت کمی آبهای زیرزمینی دشت ورامین در یک دوره 5 ساله آبی

دشت ورامین یکی از جنوبی ترین دشتهای استان تهران و در همسایگی کویر مرکزی ایران قرار دارد . از نظر ژئومورفولوژ ی این دشت به نواح ی مرتفع، دامنه ا ی و دشت ی تفک ی ک شده است . نواح ی مرتفع ب ی شتر در شمال شرق ی منطقه گسترش داشته و مقدار ش یب آن به سمت جنوب کاهش م ی یابد . نواحی دامنه ا ی از رسوبات قد یمی و جوان تشک یل شده و حدواسط ارتفاعات و نواح ی دشت ی م ی باشد . نهشته ها ی آبرفت ی قد یمی این واحد را کنگلومرا ی هزاردره تشکیل می دهد و نهشته های جوان که آبخوان بر رو ی آن قرار دارد به صورت یک مخروط افکنه د یده م ی شوند از آبرفت تهران تشک یل شده است . نواحی دشتی نیز در پایین جاده تهران –مشهد قرار داردو جزئی از دشت ورامین است (شمال شرق دشت) شیب آن ناچیز بوده و از ذرات دانه ر ی ز و دانه متوسط تشکیل شده است . مشهد قرار دارد و جزئ ی از دشت ورامین است ( شمال شرق دشت ) آبخوان دشت ورامین بر اساس وجود دو تاقدیس بزرگ در شمال و جنوب دشت به دو بخش شمالی و جنوبی قابل تفکیک است که در بین آنها، بخش شمالی قابلیت انتقال آب بیشتر و از نظر کیفیت آب دارای کیفیت بهتری می باشد . ارتباط هیدرولیکی بین این بخش به طور عمده از طریق معبر زیرزمینی ورامین – پیشوا به سمت شوره زارهای موجود در جنوب شرقی حوضه زهکشی می شود . آبخوان ورامین به دلایل اختلاف ویژگی های آبرفت در بخشهای مختلف دشت ویژگیهای هیدرودینامیکی ، کمی و کیفی متفاوتی را نشان می دهد . این تغییرات بویژه در دو سوی گسل پیشوا مشهود تر است . از شمال شرقی به جنوب غربی و غرب از نظر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی وضعیت نامطلوبتر می شود ، چراکه مهمترین منبع سطحی تغذیه آب زیرزمینی رودخانه جاجرود است و بهترین منابع آبی در شمال شرقی و مرکز دشت یعنی حوالی این رودخانه و نامطلوبترین منابع از نظر کیفیت در غرب و جنوب غربی دشت دیده می شود . در شمال و شمال شرقی و بخشهای مرکزی با افت سطح آب و در نواحی جنوبی و غربی و برخی نقاط اطراف پیشوا با بالا آمدن سطح آب مواجه هستیم که هر یک موجب تغییراتی از نظر هیدروژئولوژی تأمین آب می شود . مهمترین منابع آلودگی آب زیرزمینی دشت ورامین ، کانالهای فاضلاب تهران است که از طرق مختلف مانند رودخانه، منابع آب زیرزمینی و محیط زیست منطقه را به مخاطره می اندازد وجود گسلهای پ یشوا و ر ی در روند تغذ یه و تخل یه آب از آبخوانها ی دشت نق ش موثر ی دارد . چنانچه گسل پ ی شوا در شرق و جنوب شرقی دشت باعث خروج آبها ی ز یرزمینی دشت و زهکش ی طب یعی ای ی حاش یه دشت م ی شود .همچنین گسل ر ی سبب به وجود آمدن یک ناهنجاری ( آنومالی ) در روند آبهای زیرزمینی شده است که این نشان دهنده اهم ی ت و اثر این گسله در جابجایی سفره آب زیرزمینی دشت است . با ترسیم منحن ی ها ی بارش در دو سال ابتدا و انتها ی گزارش و مقا یسه آنها، مشاهده م ی شود که با توجه به اینکه م ی زان بارش به طور نامحسوسی افزا یش داشته ول ی سطح آبها ی ز یرزمینی دشت در ا یده آل تر ین زمان ب یش از 5 سانت یمتر افت را نشان م ی دهد که اگر بخواهیم به صورت م یانگین این آمار را تجز یه و تحل یل کن یم این رقم به حدود 10 سانت یمتر خواهد رس ید . نقشه ها ی پیزومتری ک نی ز نشانگر این مطلب هستند که با وجود تغذ یه ای که رودخانه جاجرود به صورت مقطع ی در دشت انجام م ی دهد ول ی با توجه به بالا بودن سنگ کف و دانه ر یزتر شدن رسوبات دشت در نواح ی غرب ی و عملکرد تاقد یسی بزرگ در مرکز دشت و همچن ین گسل پ یشوا در شرق و جنوب شرقی دشت این تأثیر چندان محسوس نباشد