تبیین شاخص های پایداری اقلیمی(گرم و خشک) در فضای داخلی معماری مسکونی ایران

انرژی نیروی اصلی و اساس زندگی انسان هاست. از این رو در سال های اخیر با توجه به نابودی منابع انرژی تجدید ناپذیر، آلودگی محیط زیست و نازک شدن لایه اوزون، ارایه ترفندهایی به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی تجدید ناپذیر، استفاده از منابع تجدید پذیر و پاک نظیر آفتاب و ... الزامی است. یکی از راهکارهایی که می تواند به ما کمک شایانی بکند، استفاده از پایداری به عنوان یک پارامتر ویژه در طراحی معماری است که از دیرباز مورد توجه معماران بوده است. آن ها با در نظر گرفتن عناصر اقلیمی نظیر آفتاب، رطوبت، دمای هوا، باد و بارندگی هر منطقه، فضای زندگی را طراحی کرده و در جهت مفاهیم پایداری اقلیمی می کوشیدند.از طرفی با در برگرفتن مساحت زیادی از کشور ایران توسط اقلیم گرم و خشک و واقع شدن تعداد شهرهای بسیار زیادی از کشور در این اقلیم و کمبود بارندگی و افزایش مساحت مناطق گرم و خشک، اهمیت به موضوع پایداری در اقلیم گرم و خشک را دو چندان می کند. همچنین با توجه به تراکم بالای ساختمان ها، ایجاد فضاهای داخلی یا محصور شده در یک عرصه کوچک بسیار دیده می شود. علاوه بر این با کاهش سرانه کاربری مسکونی شاید برخی از ملاحظات اقلیمی گذشته را با همان شکل نتوان در بناهای امروزی پیاده کرد. از طرفی کاهش قدرت مانور و استفاده از خلاقیت معمار به دلیل محدودیت های تحمیل شده به او از نظر فرمی، اقلیمی و ... سبب شده توجه به فضای داخلی و نکات کلیدی در کنترل فضاهای داخلی دو چندان شود. در این فرآیند، با بررسی نمونه های موردی نظیر خانه مس و خانه بروجردی های کاشان اسلوب و قواعد معماری پایدار گذشته مشاهده و استخراج گردید که این مهم مبین توجه معماران گذشته به موضوع پایداری اقلیمی می یاشد. این در حالی است که امروزه قواعد از این دست کمتر مورد توجه معماران قرار می گیرد. از طرفی با توجه به تغییرات ایجاد شده در بسیاری از ابعاد معماری و علوم و فنون مرتبط با آن در مقایسه با معماری گذشته به قطع می توان گفت اجرای مشخصاتی کاملا منطبق بر معماری سنتی، صحیح و امکان پذیر نمی باشد. در نتیجه در این مقاله با بازخوانی و انطباق قواعد استخراج شده از مطالعات موردی گذشته با در نظر گرفتن ملاحظات معماری امروز و مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری و مطالعه مقررات ملی ساختمان، راهکارها و جزییات اجرایی جدید ارایه گردیده است.

کلیدواژه ها:

پایداری ، اقلیم ، پایداری اقلیمی ، فضای داخلی ، معماری