تعیین غلظت ترکیبات کربنی ذرات معلق ریز (PM2.5) و بررسی روند تغییرات فصلی آنها در شهر تهران

درحال حاضر یکی از مهمترین آلاینده های هوا در شهر تهران از نظر ایجاد وضعیت ناسالم کیفیت هوا، ذرات معلق و مخصوصا ذرات معلق با قطر آیرودینامیکی کمتر از 2/5 میکرومتر (PM2.5) است. این ذرات دارای ترکیبات خطرناک برای سلامت عمومی از قبیل ترکیبات کربنی میباشند، که علیرغم اهمیت آنها اطلاعات مکفی برای مدیران جهت اتخاذ استراتژیهای مناسب وجود ندارد. هدف از این مطالعه تعیین میزان ترکیبات کربنی ذرات معلق ریز و روند تغییرات آنها در فصول سال در هوای شهر تهران میباشد. بدین منظور نمونهبرداری 24 ساعته، هر شش روز یک بار به مدت یک سال در ایستگاه شرکت کنترل کیفیت هوا در دانشگاه صنعتی شریف واقع در غرب تهران انجام گرفت. این نمونه برداری از فوریه سال 2014 میلادی آغاز شد و تا فوریه 2015 ادامه یافت. در این مدت 51 روز نمونهبرداری انجام گرفت که در هر نوبت دو نمونه، یکی بر روی فیلتر کوارتز و دیگری بر روی فیلتر تفلون برداشت شد. آنالیزهای GCMS، IC و TOT در آزمایشگاه واقع در دانشگاه ایالت ویسکانسین امریکا بر روی نمونه های برداشت شده انجام گرفت و غلظت اجزای آلی، یونها، کربن آلی و کربن معدنی موجود در PM2.5 هوای تهران بدست آمد. نسبت بالای کربن آلی و معدنی در ذرات معلق ریز حاکی از اهمیت منابع مربوطه شهری مانند وسایل نقلیه در تولید ذرات میباشد. غلظت کربن ثانویه موجود در هوا به دو روش ردیاب EC و بررسی غلظت کربن آلی محلول در آب تخمین زده شده و بنا بر نتایج آن، بین 18 تا 40 درصد غلظت کربن آلی را تشکیل میدهد. همچنین با استفاده از نتایج بدست آمده و بررسی غلظت EC و OC، منابع اصلی انتشار ذرات معلق کربنی تخمین زده شدهاست. نتایج حاکی از اهمیت وسایل نقلیه و کیفیت پایین احتراق در آنها در تولید ترکیبات کربنی در این کلانشهر میباشد.

کلیدواژه ها:

ذرات معلق ، PM2.5 ، منابع انتشار ، کربن آلی ، کربن معدنی