استفاده از شاخص های اجتماعی-اقتصادی در راستای کنترل بیابان زایی

بیابانزایی را تخریب اراضی در مناطق خشک، نیمه خشک تا خشک نیمه مرطوب به دلیل اثرات گوناگون انسان و عملکرد آن معرفی می کنند.در واقع تهدید حیات در بیابان به نسبت دیگر زیست بوم های حیاتی کره زمین جدی تر است و این چهره خشن، ناشی از فقر اقلیمی یاموقعیت زمین شناسی است .به عبارت دیگر، زایش بیابان ها در طول تاریخ زمین، کنشی است طبیعی که به شرایط دشوار جغرافیایی دادهشده و قدمتی چند صد میلیون ساله دارد .آنچه مجامع معتبر علمی و بین المللی از آن به عنوان بیابان زایی یاد می کنند، پدیده ای بهظاهر نامحسوس اما بسیار خطرناک تر از بیابانی شدن اراضی است و آنکاهش ظرفیت تولید اراضی یا تخریب سرزمین می باشد، که تاحدود زیادی نیز متاثر از عملکرد های انسانی است. به همین جهت برای توصیف یک چنین پدیده ی پیچیده ای باید از معیارها و شاخصها که ابزاری برای تعریف، پایش و ارزیابی بیابانزایی محسوب میشوند استفاده نمود. هر معیار دارای چندین شاخص کمی و کیفی برای اندازهگیری و پایش است که به طور منظم و متوالی اندازه گیری میشوند، تا آثار مدیریت بیابان مشخص و معین شود. اکثر طرح ها و پروژه هایکنترل بیابان نیز برای پی بردن به اینکه آیا عملکرد درستی داشته اند یا خیر، به چنین شاخص هایی احتیاج دارند. لذا این تحقیق در ارزیابیپیوسته پارامتر های مرتبط با بیابان زایی و فعالیت های مقابله با بیابانزایی تعیین شاخص ها و معیارها، گام نخست به شمار می رود که هدفاز آن، بررسی امکان دستیابی به مجموعه ای از معیار ها و شاخص هایی گویا، ساده و منطقی است که بتواند نزدیک ترین ارزیابی ممکن بهواقعیت را از جریان بیابانزایی و مقابله با بیابان ارایه داد.

کلیدواژه ها:

بیابانزایی ، شاخص های کنترل بیابان ، تخریب اراضی ، مدیریت بیابان