درون گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی مطالعه موردی :شهر سمنان

درون گرایی و محرمیت دو اصل اساسی و بنیادی در معماری ایرانی – اسلامی است که تاثیر بسزایی در شکل گیری سازمان فضایی شهرها و عناصر کالبدی بناهای سنتی ایران داشته است. هر چند عامل اقلیم در انتخاب و گزینش اصل درون گرایی در شهرسازی ایران قبل از اسلام موثر بوده است، لیکن در دوره ی اسلامی بر پایه ی مبانی و ارزش های اعتقادی و جهان بینی اسلامی علاوه بر الگوی درون گرایی، اصل محرمیت نیز از دو منظر کالبدی و معنایی به عنوان یکی از معیارهای اصلی طراحی شهرها و بناها مورد توجه معماران قرار گرفت. از جمله فضاهایی که بازتاب دو اصل فوق الذکر به روشنی در فضاهای کالبدی آن قابل مشاهده است، خانه ها هستند.نداشتن ارتباط بصری مستقیم داخل خانه با فضاهای شهری و تقدس بخشیدن و حفظ حریم خانواده و فراهم کردن فضا و قلمرو محرم در عناصر فضایی از ویژگی ها و شاخصه های خانه های دوران اسلامی ایران است. نگارندگان در پژوهش حاضر با هدف بازشناسی و بازنمایی دو اصل درون گرایی و محرمیت در عناصر کالبدی – فضایی خانه های تاریخی سمنان سعی در تبیین آن با روش توصیفی – تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات مشاهده و بررسی میدانی خواهند داشت. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در طراحی و ساخت خانه های تاریخی سمنان معماران از دو اصل دورن گرایی و محرمیت در ساماندهی فضایی عناصر کالبدی بهره گرفته اند که بازتاب آن را می توان در ساخت بنا با نقشه و الگوی دورن گرایی و تامین لایه های محرمیت سه گانه عمومی، خصوصی و نیمه خصوصی مشاهده کرد.

کلیدواژه ها:

محرمیت ، دورن گرایی ، سمنان ، خانه ، اندام های معماری