سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 3 شهرداری شیراز)

بلایای طبیعی، به مجموعه ای از حوادث زیانبار گفته می شود، که منشاء انسانی ندارند. این حوادث معمولا غیرقابل پیش بینی هستند مانند: زلزله، سیل، طوفان، گردباد، سونامی، تگرگ، بهمن، رعد و برق، تغییرات شدید درجه حرارت، خشکسالی می باشد. برای کاهش اثر بلایای طبیعی رویکرد تاب آوری مبنایی برای کاهش اثرهای منفی در نظر گرفته شده است. روش های بکار برده شده در این مقاله توصیفی- تحلیلی و ماهیت آن کاربردی است. هدف اصلی پژوهش سنجش و ارزیابی تاب آوری محله های منطقه 3 شهرداری شیراز در چهار بعد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی. سنجش میزان ارزیابی با استفاده از نظرات کارشناسان شهرسازی و برنامه ریزی شهری و با استفاده از دیتاهای طرح تفصیلی استفاده شد. نتایج گویای میزان آسیب پذیری متوسط و رو به بالا به طوری که بیش از 50درصد بافت منطقه 3 با آسیب پذیری بالا می باشد. همچنین برای سنجش میزان تاب آوری در بعد های مدیریت-نهادی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی از نظر ساکنان این بخش استفاده شده است. ابتدا به صورت نمونه گیری تصادفی سه محله انتخاب و بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه جامعه نمونه مشخص گردید و میان ساکنان محلات هدف توزیع گردید. تحلیل پرسشنامه نشان می دهد که میزان تاب آوری مطلوب نیست همچنین بعد اجتماعی با بیشترین تاثیر تاب آوری در تمامی محلات مورد پژوهش است. با توجه به تجزیه و تحلیل پرسشنامه، مهمترین ضعفهای منطقه 3 شهرداری شیراز، نگرش غیر جدی و دور از ذهن به مقوله بحران از سوی ساکنان بخش مرکزی، ضعفهای موجود در اطلاع رسانی سازمانهای ذی ربط در مورد آموزشها لازم در زمینه آمادگی جهت مقابله با بحران، عدم توجه به گروه های خاص در مقوله رویارویی با بحران، مشکلات اقتصادی و بی اعتمادی به نهادهای مرتبط با بهسازی و نوسازی و مواردی از این قبیل، باعث کاهش تاب آوری و آسیب به بافت بخش مرکزی شیراز در برابر زلزله شده است.

کلیدواژه ها:

بلایای طبیعی ، زلزله ، تاب آوری ، آسیب پذیری ، منطقه 3 شیراز.