مشارکت شهروندان در برنامه ریزی شهری بر مبنای سطوح مختلف مشارکت

مشارکت شهروندی از اساسی ترین مقوله های فرهنگ شهری است که امروزه تاثیر بسزایی در عرصه های مدیریت شهری دارد و سیاست گذاری در حوزه های شهری و پیمودن گام های موثر برنامه ریزی در جهت توسعه پایدار هر جامعه ای معطوف به سنجش و پیمایش مفهوم مشارکت و عوامل موثر بر آن است. لذا نقش انکارناپذیر مردم در حل مسایل و مشکلات جامعه شهری، موضوع مشا رکت شهروندان را به ضرورتی آشکار در برنامه ریزی و مدیریت شهری تبدیل کرده است و استفاده از راهبردهاى مشارکتی،اداره مردمی شهر، تشکیل نهادهای مردمی و رویکرد برنامه ریزى از پایین به بالا به تدریج مورد اجماع نظر برنامه ریزان و مدیران شهرى قرار گرفته است. مشارکت مردم که اکنون به عنوان یکی از ارکان اصلی فعالیت برنامه ریزی و مدیریت شهری شناخته می شود، در سطوح و درجات مختلف امکان پذیر است. اما در حال حاضر جایگاه مشارکت شهروندان در شهرهای ایرانی، در حد ظاهر فریبانه و حداکثر اطلاع دهی و مشورت کردن است. در پایین ترین سطح، دخالت شهروندان در فرایند برنامه ریزی می تواند به گرفتن تصمیمات پایدارتر با اعتبار بیشتر و مبتنی بر نیازهای طیف وسیع تری از مردم منجر شود؛ و در بالاترین سطح، مشارکت مردمی می تواند سبب گسترش و تقویت مردم سالاری از طریق شیو ه های مشورتی، مستقیم و صریح گردد .لیکن فعالیت های مختلف انجام شده یا در حال انجام مانند انتخابات شوراهای محله، توجه به سازمان های غیر دولتی و ... نوید بخش آینده ای روشن و امیدوار کننده جهت تدوین مبانی نظری مشارکت شهرواندان در شهر و شناسایی کردن عوامل نهادینه کننده مشارکت شهروندان است. روش این مقاله کیفی است و از جنبه اهداف درونی در دسته مطالعات توصیفی-تبیینی قرار می گیرد و با بهره گیری از منابع کتابخانه و مطالعات اسنادی گردآوری شده است و بر آن است تا انواع مشارکت، نظریات مبتنی بر مشارکت و مقایسه ای از این نظریات ، عوامل مهم در نظام مشارکت، سطوح مشارکت، جایگاه و اهمیت مشارکت در برنامه ریزی شهری و موانع مشارکت شهری را با در نظر گرفتن واقعیت ها تا حد امکان بررسی نموده و در انتها تدابیر مطلوب جهت نهادینه کردن فرهنگ مشارکت را پیشنهاد دهد.

کلیدواژه ها:

مشارکت شهروندی ، توسعه ی پایدار ، مدیریت شهری