نقش فضای سوم در انتظام معماری کاروانسراهای ایران

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 487

فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

CAUM02_305

تاریخ نمایه سازی: 7 دی 1398

چکیده مقاله:

دلخواه خود را ایجاد نماید. معماری نیز داعیه کالبد دادن به روح انسان در حیطه فعالیتی خود را داراست در این میان کاروانسراها به عنوان فضای سکونتی بین راهی نقش شگرفی در برخورد تعاملات فرهنگی بین اقوام مختلف را دارد و از لحاض دسته بندی به دو گونه؛ برون شهری و شهری تقسیم بندی می شوند. بازار و کاروانسراها در پیوندی تنگاتنگ با یکدیگر قرار گرفته و تنوع فضایی گسترده ای را به وجود آوردند. از این رو، مطالعه درباره کاروانسراها که با گذشت زمان نقش اولیه خود را به تناسب نیازهای بازار و خدمات آن از دست دادند، از اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر درپی پاسخ به این پرسش است که فضای بینابین چه نقشی در سازماندهی کاروانسراها دارد. بر این اساس، با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی ابتدا به چیستی این فضا به لحاظ معنایی و اصول حاکم بر آن در جهت ارتقاء مولفه های کیفی در سازمان فضایی معماری ایران و سپس در فضای کاروانسراهای ایران پرداخته می شود، گونه هایی از این کاروانسراها را مورد بررسی و تحلیل قرار داده. و این کاروانسراها از نظر دوره ساخت به سه گونه؛ آغازین، میانی و پایانی تقسیم شده اند. فرآیند حاصل از این پژوهش به ترکیب فضایی کاروانسراها، وسعت، فرم خارجی و نوع ورودی ها، میان سراها، ایوان ها، ایوانچه ها، رواق ها، حجره ها و نیز تنوع فضایی کاروانسراها دیده می شود . و فضای بینابین در سلسله مراتب دسترسی کاروانسراها، مابین ایوان به عنوان اندام اصلی مجموعه که این شیوه در ذات خود نیروی بارزی در تحرک بخشیدن به محیط اقامتی و کشاندن آن از فضاهای کاملا بسته به فضاهای نیمه باز و کاملا باز نشان داد و همچنین ایجاد کلیتی یکپارچه و همبسته ایجاد ریتم و تکرار ، توزیع متوازن فضاها، تعادل بین فضای درون و برون، به وجود آوردن حریمی خاص برای فضاهای اقامتی، گسترش دامنه درون و برون ، ارائه فضا به ناظر بر اساس ترتیب خاص درک فضا، تداوم یافتن مفهوم سیالیت فضا را دارد.

نویسندگان

بهروز هاشمی

گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی پسران کرج شهید بهشتی، دانشگاه فنی و حرفه ای، البرز، ایران

افشین قربانی

کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد کرج، باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، کرج، ایران