نقش حیاط در شکل گیری حس مکان در طراحی کالبدی مسجد (نمونه موردی: مسجد امام اصفهان و مسجد وکیل شیراز)

عدم توجه طراحان به فضاهای مساجد در گذشته، منجر به فراموشی بسیاری از فضاهای آن شده است. حیاط، از مهمترین قسمت های بنا، به خصوص در مساجد است. این فضای تهی با ایجاد حس دعوت کنندگی و رفع نیازهای حسی و ادراکی، به ایجاد حس مکان در افراد کمک می کند تا آنها متوجه حضور خود در مکان مقدس شوند و آن را دریابند. مولفه های کلبدی حس مکان در مسجد جامع اصفهان در مقایسه با مسجد وکیل شیراز، به دلیل تنوع فضایی و همچنین وجود فضای سبزی که داراست، نمود عینی تری پیدا کرده است، بازشناسی مولفه اهی ایجاد حس مکان در این فضای تهی، برای شناخت و استفاده از آن در طراحی ضروری به نظر می رسد. روش تحقیق پیش رو، توصیفی تحلیلی و تحلیل محتواست و از آن می توان چنین نتیجه گرفت که سلسله مراتب دسترسی، هندسه، نوع مصالح، ریتم و تقارن در ایجاد حس مکان در حیاط مساجد موثر بوده اند و امروزه این فضای تهی، باید در طراحی دوباره مورد توجه قرار بگیرد.

کلیدواژه ها:

حیاط ، حس مکان ، مسجد امام اصفهان ، مسجد وکیل شیراز