تحلیل اثر تغییرات اقلیمی بر رفتار عنصر بارش در شمالغرب ایران طی نیم قرن اخیر

تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالشهای قرن جاری است. شناخت دقیق تغییرات اقلیمی و رفتار مولفه های سازنده آن می تواند پایه واساس غالب برنامه ریزی های محیطی و آمایش سرزمین باشد. در پژوهش حاضر با هدف رفتارسنجی تغییر اقلیم شمال غرب ایران، ضمن استفاده از داده های اقلیمی 12 ایستگاه منطقه در بازه زمانی 45 ساله 2010- 1966 سری زمانی تغییرات ماهانه و فصلی عنصر بارش ترسیم گردید. در ادامه با کمک روش آماری من- کندال تغییرات سری های زمانی بارش شناسایی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که داده ها تصادفی نبوده و وضعیت روند بر داده ها حاکم است. بررسی شکلهای گرافیکی و تغییرات مؤلفه های u´ و u آشکار نمود که متوسط بارش ماهانه و فصلی منطقه طی نیم قرن اخیر دستخوش تغییراتی شده است. این تغییرات از نوع نوسانات کوتاه مدت اقلیمی و روند می باشد که در اکثر سری های زمانی عمدتاً از دهه 1990 به بعد بیشتر مشهود است. در فصل بهار بارش ایستگاه های اردبیل و ارومیه تغییراتی از نوع روند منفی ) نزولی ( ، ایستگاه ماکو دارای روند مثبت ) صعودی ( وسایر ایستگاه ها فاقد روند بوده اند. بارش فصلی تابستان در کلیه ایستگاه ها فاقد روند و در ایستگاه های سراب و ماکو با تغییراتی از نوع روندمثبت همراه بوده است. بارش فصل پاییز در تمام ایستگاه های منطقه به استثنای ایستگاه خوی با روند منفی ( نزولی ) فاقد روند بوده است.در سری زمانی مجموع بارش فصلی زمستان پهنه وسیعی از منطقه شامل ایستگاه های ماکو، ارومیه، جلفا، خوی، مهاباد، پارس آباد مغان،مشیران و سراب هیچ نوع روندی دیده نشد و سری های زمانی بارش برای ایستگاه های تبریز، اهر، مراغه و اردبیل روند منفی ) نزولی ( نشان داده اند.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، آزمون من- کندال ، رفتارسنجی ، بارش فصلی ، پهنه بندی