نقش توانایی های شناختی و سامانه های مغزی رفتاری در پیش بینی رفتارهای پرخطر دانش آموزان

هدف از انجام پژوهش حاضر پیش بینی رفتار های پر خطر دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر سراب براساس توانایی های شناختی و سیستم های مغزی رفتاری بود. روش تحقیق توصیفی- همبستگی از نوع پیش بینی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهر سراب در سال تحصیلی 98-1397 به تعداد 1890 نفربود که از بین آنها حجم نمونه به تعداد 320 نفر از طریق جدول گرجسی-مورگان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. از پرسشنامه مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARS) زادمحمدی و همکاران (1390)، پرسشنامه توانایی های شناختی نجاتی (1392) و مقیاس BAS/BIS کارور و وایت (1994) برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. داده ها پس از گردآوری با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره در نرم افزار SPSS18 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که توانایی شناختی و سیستم بازداری رفتاری BIS و سیستم فعال ساز رفتاری BAS به طور همزمان، %33/1 از تغییرات مربوط به رفتارهای پرخطر را پیش بینی می کنند. همچنین این متغیرها به طور همزمان %8/9 از گرایش به مصرف مواد، %35/4 از گرایش به الکل، %12/3 از گرایش به سیگار، %3/1 از گرایش به خشونت، %14/7 از گرایش به رفتار جنسی، %15/2 از گرایش به رابطه با جنس مخالف و 37/7 درصد از گرایش به رانندگی خطرناک را پیش بینی می کند. زیرمقیاس های توانایی های شناختی %29/3 از تغییرات مربوط به رفتارهای پرخطر را به صورت همزمان پیش بینی می کنند .(p<0/01) زیرمقیاس های سیستم فعال ساز رفتاری %28/4 از تغییرات مربوط به رفتارهای پرخطر را به صورت همزمان پیش بینی می کنند. نتیجه اینکه توانایی های شناختی و زیرمقیاس های آن و سیستم های مغزی رفتاری و زیرمقیاس های آن نقش مهمی را در پیش بینی رفتارهای پرخطر دانش آموزان دارا می باشند. به ویژه توانایی های شناختی و سیستم بازداری رفتاریBIS که نقش مهمی در کاهش رفتارهای پرخطر دانش آموزان دارند.

کلیدواژه ها:

رفتارهای پرخطر ، توانایی های شناختی ، سیستم های مغزی رفتاری