بررسی مدیریت مواد زائد جامد با تاکید بر بازیافت آن در شهر اردبیل

شهر اردبیل با مساحتی بالغ بر 65000 هکتار در شمال غرب کشور و با جمعیتی بیش از 400000 نفر سالانه حدود 95316/5 تن مواد زائد شهری را وارد محیط زیست می نماید. بنابراین مدیریت این حجم زباله تولید شده نیاز به نگرش علمی‌همه جانبه و برنامه‌ریزی دقیق دارد. پیشگیری از پیامدهای سوء بهداشتی و زیست محیطی این معضل اجتماعی تنها در سایه مدیریت صحیح و اصولی آن میسر می باشد. در این تحقیق با آنالیز فیزیکی زباله های شهری ترکیبات تشکیل دهنده آن و با آنالیز شیمیائی مواد قابل کمپوست، میزان پارامترهای هدایت الکتریکی، pH ، درصد اشباع، درصد کربن آلی، درصد نیتروژن، فسفر و پتاس قابل جذب و درصد رطوبت آن تعیین گردید. به ‌این منظور عملیات نمونه‌برداری در چهار فصل سال و در نیمه هر فصل به مدت 3 روز متوالی به صورت برآورد نقطه‌ای و نمونه‌برداری از بار وسائط نقلیه حامل زباله صورت پذیرفت. تولید سرانه زباله در سال 1383 در شهر اردبیل 0/65 کیلوگرم در روز، و 236/73 کیلوگرم در سال محاسبه گردید. در طی همین سال بیشترین مقدار زباله تولیدی با 282/2 تن در روز مربوط به فصل تابستان و کمترین میزان آن با 249/2 تن در روز مربوط به فصل زمستان بود. فصول پاییز و بهار به ترتیب با285/2 و 254/4تن در روز در ردیف‌های دوم وسوم قرار داشتند. بر اساس اطلاعات حاصل از آنالیز فیزیکی زباله های شهر اردبیل بطور متوسط 66/96 درصد از مواد زائد جامد خانگی این شهر را مواد آلی فسادپذیر تشکیل می‌دهد، که سالانه بالغ بر 70000 تن می باشد. همچنین نتایج آنالیز شیمیایی مواد قابل کمپوست نشان داد میزان پارامترهای pH ، درصد کربن آلی، درصد نیتروژن، فسفر و پتاس قابل جذب به ترتیب برابر 6/49 ،29/13،2/46، ppm 362/75 و ppm 4124/5 می باشدکه می تواند در فرایند بازیافت و تبدیل مواد آلی به کمپوست مورد توجه قرار گیرد. مقدار سایر اجزای قابل بازیافت نظیر کاغذ و کارتن و مواد پلاستیکی، فلزی و شیشه‌ای در زباله های این شهر به ترتیب به میزان 5/96، 1/11، 1/76 و 2/18 درصد از جمله مواردی است که بازیافت آن‌ها می‌تواند از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی مد نظر قرار گیرد. جهت حفظ سیمای طبیعی منطقه و جلوگیری از آلودگیها و پیامدهای ناگوار زیست محیطی و بهداشتی ناشی از مدیریت غیر اصولی مواد زائد جامد شهری اردبیل در مرحله اول به بهبود سیستم جمع آوری،بهسازی‌محل‌دفن‌فعلی‌زباله های شهری و انجام عملیات دفن‌‌ بهداشتی در آن تاکید و در مرحله بعدی اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء و احداث کارخانه تولید کمپوست به عنوان راهکارهای‌اجرائی‌پیشنهادگردید‌.