تحلیل هواشناختی ایجاد گرد و غبار ناشی از سامانه چرخندی بر روی عراق و ایران

گرد وخاک و غبار از پدیده‌های مهم جوی هستند که در بسیاری مناطق از جمله در ایران و عراق اتفاق می‌افتد و موجب خسارات در بخش‌های مختلف محیطی می‌شود. برای ایجاد این پدیده علاوه بر شرایط زمین باید شرایط هواشناختی و فیزیکی فراهم شود. برای این منظور باید شرایط هواشناختی به‌گونه‌ای باشد که بتواند با ایجاد ناپایداری گرد و خاک را از روی سطح زمین مکش و به درون هوا تا ارتفاعات بالا تزریق نماید و این ارتفاع به حدی باشد که باد غربی در تراز میانی و بالا بتواند بدون نشست آن را تا مرکز ایران انتقال دهد. این وضعیت در غرب سامانه کم‌فشار جایی که تاوایی مثبت و سرعت قائم تشدید می‌شود انجام می‌گیرد. در این مطالعه نقشه‌های همدیدی و واقعی روز دوم خرداد ساعت UTC 12 و سوم خردادماه 1391 ساعت UTC 00 برای لایه‌های مختلف جو تهیه و از نظر فشاری، ناپایداری، شارش هوا و سرعت قائم در لایه های استاندارد جو و نیز نقشه امگا بررسی و تحلیل شد. هم‌زمان، اطلاعات مربوط به دیدافقی (ناشی از گرد وغبار) برای شهرهای مهران، ایلام، اهواز، خرم‌آباد و اصفهان دریافت و نشان داده شد که این سامانه در روزهای دوم و سوم خردادماه 1391 توانسته است با شرایط فیزیکی-دینامیکی خاص، ایجاد تاوایی مثبت و سرعت قائم در جو، گرد وغبار را بر روی عراق ایجاد و از سمت غرب به مرکز ایران گسترش داده و با عبور این سامانه، شرایط مجددا به حالت عادی برگشته است.

کلیدواژه ها:

گردو غبار ، باد ، تاوایی ، امگا ، فرارفت ، ایران و عراق ، نقشه‌های همدیدی