نقش منابع مکتوب در ریشه یابی آثار هنری مطالعه موردی کتاب زبده التواریخ حافظ ابرو و آثار استاد محمد سیاه قلم

سده های هفتم تا نهم هجری، یعنی از ورود مغولان تا اواخر حکومت تیموریان و آق قویونلوها، دورانی حساس و تاثیرگذار در تاریخ ایران است. منابع برجای مانده از دوره مذکور گرچه به صورت تخصصی در مورد هنری خاصی نپرداخته اما آنچه از لابلای شواهد و قراین یاد شده در موضوع مورد بحث برمی آید، ما را در رسیدن به ریشه ی بسیاری از آثار هنری و همچنین سایر ارتباطات بین رشته ای رهنمون می سازد. در این پژوهش با فرض به این مطلب که غیاث الدین محمد نقاش همان استاد محمد سیاه قلم می باشد، به تطبیق و تحلیل مرقعات موجود در موزه توپقاپی سرای استامبول (به رقم استاد محمد سیاه قلم) و سفرنامه مکتوب غیاث الدین محمد نقاش که در کتاب زبده التواریخ درج شده را مورد بررسی قرار دادهاست. با استفاده از روش تاریخی تحلیلی، با مراجعه به کتاب مذکور و مقایسه نقاشی های مشهور و منسوب به آثار استاد محمد سیاه قلم به تطبیق و تحلیل گزارش های غیاث الدین از ایلچیان و نقاشی های موجود پرداخته است. جامعه آماری تعداد 25 اثر نقاشی منسوب به محمد سیاه قلم و کتاب زبده التواریخ می باشد. با توجه به گزارش های مکتوب و عناصر بهکار رفته در آثار اعم از شخصیت ها، فضا سازی و سبک زندگی به تطبیق آثار پرداخته شده است. در پایان به یک ارتباط بسیار نزدیک درموموعات مورد بحث در سفرنامه غیاث الدین و همچنین فضاسازی های موجود در متن و شخصیت پردازی نقاشی ها، و همچنیی در استنباط روایت نقاشی های محمد سیاه قلم و متن روایت سفر غیاث الدیی رسیده است، که اینارتباط بی شک همان گرته برداری و نگاه غیاث الدین به عنوان یک نقاش از آنچه در سرزمیی چین دیده، می باشد

کلیدواژه ها:

منابع مکتوب ، نگارگری ، غیاث الدیی محمدنقاش ، محمد سیاه قلم ، زبده التواریخ