منشا برخی فلزات سنگین در گردوغبار شهر اصفهان براساس آنالیزهای چند متغیره آماری وفاکتور غنی شدگی

شهراصفهان به دلیل همجواری بامناطق کویری درشرق واقلیم خشک به شکل روزافزونی باپدیده گردوغباردرگیراست. پژوهش انجام شده در22منطقه شهری وبادوتله شیشه ای 1مترمربعی درهرمنطقه صورت گرفت. نمونه گیری ازهرمنطقه به صورت ماهیانه ، طی هفت ماه (اردیبهشت تاآبان) باهدف تعیین منشاء فلزات سنگین pb,Cd,Co,Zn,Mn,Fe,Cu,Ni درگردوغبارانجام شد. بررسی های آماری همبستگی پیرسون، خوشه بندی (AC) وتجریه مولفه های اصلی ( PCA) حاکی ازاین است که پنج فلز سرب، کادمیوم، روی ، نیکل وتاحدی مس ازنظرمنشاء قرابت زیادی باهم دارند. دوعنصرآهن ومنگنز نیزباهم طی آنالیزصورت گرفته هم خانواده شدند، کبالت تنها فلزی بود که باهفت عنصردیگر هیچ گونه همبستگی نداشته و ازنظرمنشاء ازسایرین جدابود. فاکتورغنی شدگی 3(EF) برای تمام فلزات به جزآهن بالا بودبه طوری که منشاء انسان سازرادرمورد فلزات تائید می کرد. فلزمنگنز به دلیل مرجع قرارگرفتن درفرمول غنی شدگی ، بررسی نشد.نتایج این مطالعه درراستای سایرمطالعات صورت گرفته قبلی برروی منشاء فلزات سنگین نشان داد، فلزات سرب، کادمیوم، روی،نیکل و مس دارای منشاء ترافیکی و فلزات منگنز وآهن دارای منشاء طبیعی (احتمالا خاک منطقه) می باشند درحالی که فلز کبالت ازصنایع تولیدی مختلف درکنارترافیک منشاء گرفته است.

کلیدواژه ها:

اصفهان ، گردوغبار ، فلزات سنگین ، آنالیز چندمتغییره آماری ، فاکتورشدگی