مروری بر شاخص های کیفیت زندگی شهری

کیفیت زندگی محصول تاریخی نظام های فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی است و نمی توان آن را خارج از ساختارهای فوق تبیین کرد . بنابریان مفهوم کیفیت زندگی یک متغیر مرکب می باشد و وضعیت آن به سطح توسعه یافتگی جوامع بستگی دارد و می توان آن را با طراحی و تدوین شاخص هایی تعریف و اجرا کرد . تعریف کیفیت زندگی شهری اگرچه در کشورهای مختلف ، حتی در نواحی یک کشور نیز متفاوت است اما جوهره مشترک آن معطوف به به تامین نیازهای اساسی مادی و معنوی در دو وجه عینی و ذهنی به طور توامان است . در سال های اخیر مطالعات پیرامون کیفیت زندگی به طور عمده بر بر ماهیت شهری تمرکز کرده و کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سعی در بررسی و مطالعه کیفیت زندگی ، در شهر ها و محلات مختلف نموده اند و هر کدام سعی نموده اند شاخص ها و روش تعریف کیفیت زندگی شهروندان خود را توسعه دهند . این پژوهش به دنبال آن بوده است تا ضمن بررسی ادبیات موضوع در سطح جهانی ، به شناخت تعاریف، ابعاد و شاخص های سنجش کیفیت زندگی شهری دست یابد و در ادامه نیز با ذکر چند نمونه انجام شده در جهان ، به تحلیل شیوه های سنجش این مفهوم بپردازد .نتایج حاصل شده حاکی از آن است که در بررسی کیفیت زندگی شهری دو رویکرد آن ( بعد عینی و ذهنی ) توامان مورد بررسی قرار بگیرد . زیرا رویکرد صرف برنامه ریزی شهری به ابعاد کالبدی –کارکردی شهر بدون توجه به ارزش ها و اهداف اجتماعی و اقتصادی مرتبط با آن ، فلسفه وجودی شهر ها به عنوان محلی برای زندگی را با تردیدهای جدی مواجه می کند ، به گونه ای که عمده انتقادات علیه این نوع برنامه ریزی ، بر روی اهداف و ارزش های اجتماعی ،کیفی و زیست پذیر شدن شهرها متمرکز شده بود.

کلیدواژه ها:

کیفیت زندگی شهری ، شاخص های سنجش ، بعد عینی ، بعد ذهنی