بررسی بیان نمادین و رمزگونه در معماری اسلامی

در دنیای امروز، هرج و مرج طلبی و سردرگمی در آثار معماری و ایجاد برخی فرم های بی محتوا و بی هدف، موجب گردیده تا سطحی نگری و ابتذال رواج یافته، و ذهن از ورود به مرحله تفکر و کشف معنا باز ماند. بنابراین نیاز به طراحی هدفمند و معناگرا در معماری به وضوح احساس میشود. از آنجا که معنا در معماری جز به واسطه صورت، امکان بروز نمی یابد، برای درک معنا در معماری می بایست، کالبد و محیط فیزیکی حامل اطلاعات معنایی شوند. هدف از این پژوهش نیز، شناخت رمزها و نمادها و چگونگی به کارگیری آنها در معماری به منظور تولید معنا در بنا میباشد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است، و نحوه جمع آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای و اسنادی میباشد. نتایج پژوهش بر این مهم استوار است، که زبان معماری، زبانی نمادین و رمز آلود است، و این رمز پردازی زاییده معنا و مفاهیم درون ذاتی این هنر است. این امر به ویژه در حوزه معماری اسلامی حائز اهمیتی مضاعف است، چراکه اصولا هنر قدسی بدون نماد و نمادپردازی تحقق ناپذیر است، و بیان نمادین، شرط اساسی هر هنر قدسی از جمله معماری اسلامی است. همچنین در هنر و معماری این مرز و بوم به کرات به نمودهایی از کاربرد رمز و نماد برخورد میکنیم، که علاوه بر ایفای نقش ظاهری خود چه در قالب تزیینات، هندسه، فرم و ... مخاطب خود را با لایه های مختلفی از معنا و حقیقتی که در ورای ذهن طراح خود است، آشنا می کند.

کلیدواژه ها:

نماد ، رمز ، معماری اسلامی.