بررسی رابطه معماری و اوتیسم با رویکرد طراحی فضاهای آموزشی درمانی برای کودکان مبتلا

رابطه غیر قابل انکار انسان و محیط مدت هاست که بخش جدایی ناپذیری از تحقیقات معماری است.معماری به عنوان یک حرفه،مسئول ایجاد محیطی است که بر طرف کننده نیازهای همه کاربران باشدو افراد خاص نباید با چنین تطبیقی مورد استثنا قرا ربگیرند. اوتیسم نوعی اختلال رشدی از نوع روابط اجتماعی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیر طبیعی مشخص میشود. افزایش تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم در ایران، عدم آگاهی مردم از این بیماری و عدم وجود کلینیک تخصصی با کاربری مخصوص این بیماری، نیاز به پیش بینی فضاهای درمانی و آموزشی تخصصی برای حمایت از این بیماران را ایجاد می کند. اخرای تحقیقاتی میان رشته ای بین معماری و روانشناسی برای این کودکان در دنیا صورت گرفته است که نشان می دهد محیط های مناسب برای این کودکان،می تواند تاثیر بسیار زیادی بر روند سلامتی آنها داشته باشد.آموزش صحیح برای کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم،نیازمند خلق فضایی ساختارمند و مناسب برای آنها است که با در نظر گرفتن نیازهای حسی این کودکان در جهت بهبود شرایط شان گام بردارد.در طی پژوهش هایی که توسط محققین ایرانی صورت گرفته به طور دقیق از هر 88 کودک در جهان، 1 کودک مبتلا به بیماری اوتیسم متولد می شودو به نظر میرسد این آمار رو به افزایش است؛ و درایران نیز از هر 1000 کودک متولد شده متاسفانه 3 کودک مبتلا به این بیماری است .متاسفانه جامعه معماری محروم ازهرگونه استاندارد و ضوابط ساختاری و فیزیکی برای مراکز مخصوص بیمار اوتیسم است و متاسفانه پژوهش زیادی در زمینه اوتیسم انجام نگرفته است .فضاهای درمان وآموزشی مختص این کودکان به صورت تخصصی فقط در معدودی از کشورها نظیر آمریکا و آلمان به کار گرفته می شوند، ولی در ایران به دلیل عدم آشنایی با اوتیسم فقط یکی چند مکان آموزشی غیراستاندارد با تغییر کاربری ساختمانی و تبدیل آن به این مراکز دایر است که به هیچ وجه جوابگوی کودکان بیمار نیست و شهرستان ها هم فاقد این امکانات هستند. هدف ازاین مقاله،به دست آوردن ضوابط و استاندارهایی مدون که پاسخگوی نیازهای این کودکان باشند .در این مقاله راهکارهایی در مورد ضوابط طراحی،نحوه طراحی فضاها و پیشنهادات طراحی درجهت افزایش رشد خلاقیت و مهارت کودک اوتیسمی موجود است که بر اسا س تحقیقات کتابخانه ای و میدانی به دست آمده است.

کلیدواژه ها:

اوتیسم ، طراحی فضا های آموزشی ودرمانی ، اختلالات طیف اوتیسم ، اصول وضوابت معماری