بررسی وضعیت صید و تولید ماهی آزاد (salmo trutta caspius Kessler, 1870) در سواحل ایرانی دریای خزر

ماهی آزاد دریای خزر از ماهیان باارزش و بومی دریای خزر بوده به طوری که از گران ترین ماهیان خزر و قابل عرضه در بازارهای ایران می باشد که از مقبولیت ویژه ای برخوردار است. این گونه از ماهیان مهاجر بوده به طوری که جهت تخمریزی به رودخانه های استان های گیلان و مازندران از جمله سردآبرود، چشمه کیله، شفارود، ناورود، گرگانرود و ... مهاجرت می نماید. بسیاری از رودخانه های مهم مهاجرتی و تولید مثلی این ماهی، ارزش اکولوژیکی خودشان را برای مهاجرت از دست داده و سهم تکثیر طبیعی در احیای ذخایر این ماهی ناچیز می باشد به طوری که از اوایل دهه 60، سازمان شیلات ایران با هدف بازسازی ذخایر این ماهی توسط مرکز بازسازی ذخایر آزاد ماهیان شهید باهنر کلاردشت سالانه بالغ بر 300 هزار قطعه بچه ماهی تولید و به داخل رودخانه های محل مهاجرت این ماهی رهاسازی می نماید. صید این ماهی در سال 29-1328 به میزان 5/16 تن بوده و پس از آن صید روند کاهشی داشته به طوری که در سال های 82-1381 حداکثر به 9 تن رسیده و در سال های اخیر نیز به طور متوسط 3-2 تن بوده است. میزان تولید بچه ماهی در سال 90-1389 توسط مرکز کلاردشت حدود 340 هزار قطعه بوده که درصد لقاح، درصد ظهور لارو، متوسط تخم دهی هر مولد ماده، درصد بازماندگی تا جذب کیسه زرده، درصد بازماندگی از شروع تغذیه تا 400 میلی گرم به ترتیب 99%، 95%، 2360 عدد تخم، 99% و 97% بوده است. لازم به ذکر است بر اساس میزان صید و رهاسازی بین سالهای 1350 لغایت 1390، ضریب بازگشت شیلاتی این ماهی به میزان 4/0 درصد می باشد که این موضوع تلاش بی وقفه مراکز اجرایی (سازمان شیلات ایران) و تحقیقاتی را بیش از گذشته نمایان می سازد که توانسته اند ذخایر این ماهی را در حد نسبتاً ثابتی حفظ نمایند.

کلیدواژه ها:

ماهی آزاد دریای خزر ، رهاسازی ، بازسازی ذخایر ، دریای خزر ، ایران