بررسی رفتار جمعی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد مبتنی بر حجم معاملات

رفتار جمعی سرمایه گذاران در بازار سرمایه نوعی تورش رفتاری است. منظور از رفتار جمعی در بازار سرمایه وضعیتی است که فرد بنا به دلایل منطقی یا غیرمنطقی اطلاعات و تحلیل های شخصی خود را نادیده گرفته و اقدام به تبعیت و تقلید از تصمیمات دیگران می کند. این پدیده در بازار سرمایه می تواند اثرات نامطلوبی همچون حباب، سقوط قیمت ها، تشدید نوسانات در قیمت سهام و مخدوش شدن روابط تعادلی قیمت ها و در نهایت حرکت بازار به سوی عدم کارایی را بدنبال داشته باشد. از این رو پژوهشگران و محققان حوزه مالی رفتاری از ابعاد مختلفی اقدام به مطالعه و بررسی این پدیده نمایند که هریک از این روش ها برای شرایط خاصی مناسب است. در این تحقیق به صورت خلاقانه از دو مدل استاندارد CAPM و هوانگ سالمون H و از رویکرد مبتنی بر حجم معاملات که یکی از جدیدترین روش ها و رویکردهای اندازه گیری و سنجش رفتار جمعی سرمایه گذاران است استفاده شده است. در ابتدا بر اساس مدل CAPM فرض می شود که عملکرد سرمایه گذاران تابعی از عملکرد بازار می باشد و لذا بین حجم معاملاتی سهام یک شرکت و حجم معاملاتی بازار توازن وجود دارد به عبارت دیگر حجم معاملاتی سهام یک شرکت درصدی از حجم معاملاتی کل بازار را تشکیل می دهد، لذا ابتدا ضریب حساسیت معاملات هر سهم نسبت به کل معاملات محاسبه و سپس حجم معاملات تورش دار مربوط به هر سهم و بازار از طریق اضافه کردن انحراف معیار به هر یک از حجمها محاسبه و مجدداً بر اساس مدل CAPM ضریب حساسیت تورش دار (بتای تورش دار) محاسبه می شود. معناداری تفاوت بین بتای تورش دار و بتای بدون تورش بعنوان وجود رفتار جمعی تعبیر می شود. در مرحله بعد با استفاده از مدل استاندارد هوانگ و سالمون درجه و شدت رفتار جمعی را اندازه گیری می شود. برای این منظور از حجم معاملات روزانه در یک دوره زمانی 36 ماهه (مرداد ماه 1388 الی تیرماه 1391) استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

حجم معاملات سهام ، رفتار جمعی ، بتا (ضریب حساسیت) ، هوانگ سالمون ، CAPM