بررسی کارکرد خویش کاری عامل جادویی از دیدگاه پراپ در داستان های قرآن و اشعار خاقانی

قصه از برجسته ترین و رایج ترین گونه های ادبیات است که با طبیعت و زندگی مردم پیوند دارد.ولادیمیر پراپ،ساختارگرای روسی به تحلیل شخصیتها و خویش کاریهای قصه های پریان روسی پرداخت.از دیدگاه پراپ خویش کاری یعنی عمل شخصیتی از اشخاص قصه که در پیشبرد قصه حائز اهمیت و کوچکترین جزء سازنده قصه های پریان است.قرآن و اغلب کتابهای آسمانی پیامهای خود را از طریق قصه بیان کرده اند. چون داستانهای قرآن مولفه های فنی قصه های امروزی را دارند، میتوان این قصه ها را بر اساس کنش شخصیتها و خویش کاری آنها از دیدگاه پراپ بررسی کرد.قصه های قرآنی گنجینه های پایان ناپذیر شاعران برای مضمون پردازی و خلق تصاویر ادبی است. خاقانی شاعری است که از این منبع لایزال بیشترین بهره را برده و به شیوه های گوناگون الهامات قرآنی را در سخن خود گنجانده است.در این مقاله ترجمه محمدمهدی فولادوند از قرآن و دیوان خاقانی مبنای جمع آوری داده های زبانی قرار گرفته است.ابتدا خویشکاری عامل جادویی از دیدگاه پراپ بیان شده است.سپس آیات منطبق بر این خویشکاری ذکر شدهاند و در نهایت ابیات الهام گرفته از این آیات در دیوان خاقانی یافته و بررسی شدهاند.

کلیدواژه ها:

قرآن ، پراپ ، خویشکاری ، عامل جادویی ، خاقانی.