تاثیر گونه گفتمانی بر الگوی کاربست سازوکارهای تصریح ترجمه ای در حوزه عملیات تعبیرگری توجه: بررسی مقایسه ای ترجمه فارسی متون ادبیات داستانی و متون فلسفی

هدف از این پژوهش، که عزیمتگاه آن تامل در شیوه های برهمکنش نوع گفتمان و شیوه ترجمه است، شناسایی و مقایسه میزان اقبال مترجمان فارسی به سازوکارهای تصریح ترجمه ای در حوزه عملیات تعبیرگری توجه - مشخصا مجاززدایی و تقویت ارجاع به قالب - در دو خرده پیکره ادبیات داستانی و فلسفی است. به منظور نیل به این هدف، مصادیق کاربست سازوکارهای مزبور در متون تشکیل دهنده پیکره این پژوهش بازشناسی و نمونه های سنخنمای آنها تحلیل کیفی شدهاند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که مترجمان هر دو نوع گفتمانی از سازوکارهای تصریحگر این حوزه بهره میگیرند. با این حال، آزمون مجذور خی بر معناداری تفاوت این دو گونه گفتمانی در میزان و ترتیب اقبال به اقسام فرعی این سازوکارهای تصریح گر گواهی میدهد. آنچه نوع و حد و اندازه این تفاوت را تعیین میکند هنجارهای متفاوت حاکم بر دو گونه گفتمان ادبیات داستانی و فلسفی است. فراوانی افزونتر کاربست راهبردهای افزایش مسیرهای دسترسی به قالب، رمزگذاری مستقیم عناصر قابل استنتاج از روابط مبتنی بر نمایگی و مجاززدایی از مجازهای اسنادی در ترجمه متون متعلق به گونه ادبیات داستانی مرهون ویژگیهای گونهوابسته و هنجارهای مسلط بر نهاد ادبیات داستانی در جامعه زبانی مقصد است؛ از آن سو بهرهگیری افزونتر گفتمان فلسفی از سازوکارهای مجاززدایی از مجاز ارجاعی و تسهیل دسترسی به حوزه معنایی منتخب با ارزش های حاکم بر نوع خاصی از گفتمان فلسفی قابل تبیین است.

کلیدواژه ها:

تصریح ترجمه ای ، مجاززدایی ، ارجاع به قالب ، گفتمان ادبیات داستانی ، گفتمان فلسفی