سماع و رقص در تصوف

سماع نوعی به وجد آمدن هنگام از خود به در شدگی عارفان است. سماع با مولانا شناخته شده است. صوفیه سماع را آرامش دل عاشق و غذای جان و دوای درد سالک می شمارند. آنها معتقدند که ترانه دلنواز رباب و بانگ جانسوز نی سبب جمعیت حال و آرامش روح عارف می شود. رقص شوریدگی و خروش عواطف است. از نظر صوفی رقص، نماز وارستگان و ساز و نوای مطرب عشق است. سالکان در سماع و رقص ملکوتی خویش با حرکات موزون و با زیر و بم متناسب جنبش اعضاء خروش نهاد و اندرون خود را نمودار می سازند. سماع صوفیان ساز و آوازهایی است که با سرودن ترانه های عرفانی و نواختن آهنگهای موسیقی و دست افشانی و پایکوبی توام با رقص و چرخش انجام می شود. سماع که بیشتر با نام مولانا شناخته شده است، بعد از درگذشت وی به صورتی معین درآمده است و کلا در طریقت مولویه نماینده و سمبل این طریق شده است. در اصل عربی است و از ریشه (سمع) مآخوذ شده است که مانند (سمع) و (سمع) به صورت مصدر و اسم می آید و به معنی شنیدن، شنواندن، گوش دادن سخنی که شنیده می شوده، شهرت و نام نیک، یاد شدن و ... است و مجازا به معنی رقص،نغمه، وجد، حال و ... از آن استفاده می شود. هدف از مقاله حاضر بررسی سماع و رقص در تصوف از زمان به وجود آمدن و سیر تاریخی آن تا به امروز می‎باشد.

کلیدواژه ها:

سماع ، رقص ، تصوف ، مولانا