بهینه سازی چند پارامتره شبکه ایستگاه های باران سنجی با استفاده از روش های زمین آماری (حوضه مطالعاتی: آجی چای)

مدیریت منابع آب، وابسته به اطلاعاتی است که از ایستگاه های موجود بدست می آید، بنابراین هر چه دقت داده هایی که از ایستگاه ها برداشت می شود، بیشتر باشد، میزان صحت تصمیم گیری بالاتر می رود. تعیین محل ایستگاه ها تاثیر مهمی بر روی دقت داده های حاصل از آنها دارد. برای این منظور حوضه آجی چای در شمال غرب ایران که یکی از مهمترین زیرحوضه های دریاچه ارومیه است، انتخاب شده است. وسعت این حوضه در حدود 12790 کیلومتر مربع بوده و ایستگاه هایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند، ایستگاه های بارانسنجی می باشند. مقدار بارانی که توسط یک بارانسنج اندازه گیری می شود، باید بتواند نمایانگر سطح وسیعی از منطقه خود باشد، از این رو هر چه در انتخاب این نقطه دقت شود، نتایج حاصله بیشتر به واقعیت نزدیک خواهد بود. در این تحقیق، برای مدلسازی بارش سالانه منطقه و همچنین بهینه سازی شبکه ایستگاه های باران سنجی، از دو روش درون یابی زمین آماری، کریجینگ بلوکی و کوکریجینگ بلوکی ( با پارامتر کمکی ارتفاع ) در نرم افزار GS+ ، استفاده شده است. با مقایسه مجذور میانگین مربعات خطا در دو روش زمین آماری مذکور، مشخص شد که تخمینگر زمین آماری کوکریجینگ بلوکی نسبت به کریجینگ بلوکی از دقت بهتری برخوردار است. با هدف کاهش واریانس تخمین متوسط منطقه تا حدی که این کاهش به مقدار تقریبا ثابتی برسد، در مکان هایی که دارای واریانس تخمین بیشتری بودند، نسبت به اضافه نمودن ایستگاه های باران سنجی در این مناطق اقدام شد. با توجه به 36 ایستگاه موجود در منطقه، 13 ایستگاه جدید نیز به منطقه مورد مطالعه، اضافه گردید که با اضافه شدن ایستگاه های جدید در منطقه، در روش زمین آماری کوکریجینگ بلوکی، مقدار واریانس تخمین متوسط منطقه، حدودا 80 درصد و در روش زمین آماری کریجینگ بلوکی حدودا 50 درصد، کاهش پیدا کرده است.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی ، حوضه آجی چای ، روش های درون یابی زمین آماری ، واریانس تخمین