بررسی تنوع آللی ژنهای مؤثر در بهاره سازی و پاسخ به فتوپریود در ارقام و لاین های تجاری گندم ایران

توانایی ارقام گندم در واکنش به تنش سرما که بوسیله فرایند سازگاری به محیط همچون نیاز به بهاره سازی و واکنش به طول روز کنترل می شود از عواملی است که می تواند موفقیت کشت گندم را در مناطق سرد تضمین نماید. بنابراین اطلاع از فاکتورهای ژنتیکی موثر درالگوی نموی و زمان گلدهی در اصلاح گیاهان جهت پیشبرد ارقام جدید در محیطهای خاص ضروری می باشد. بدین منظور 119 لاین ورقم گندم نان ایران که حاصل آزمایشات ملی و معرفی از برنامه های اصلاحی جهانی سیمیت و ایکاردا می باشند، از نظر این صفات موردبررسی قرار گرفتند. از پرایمرهای اختصاصی مبتنی بر واکنش های زنجیره ای پلیمرازSTS-PCRبرای شناسایی آللهای مو ثر در صفات حساسیت به بهاره سازی و پاسخ به فتوپریود در مکان های ژنیPpd-D و 1 Ppd-B1 ، Ppd-A1 ،Vrn-D1 ،Vrn-B1 ،Vrn-A1استفاده گردید. نتایج نشان داد که 27 رقم گندم واجد آلل Vrn-A1aو1 رقم واجد آللVrn-A1bو21 رقم واجد آللVrn-A1vو62 رقم واجد آللVrn-A1wبودند. از نظر مکان ژنیVrn-B1و46 رقم واجد آلل غالب و 37 رقم دارای آلل مغلوب بودند . از نظرمکان ژنیVrn-D1و64 رقم واجد آلل غالب و 34 رقم دارای آلل مغلوب بودند. آزمون تعیین ژنوتیپ مکان ژنی مربوط به حساسیت به طول روز نشان داد که در مکان ژنیPpd-D1و70 رقم واجد آلل غالب (غیر حساسیت) و 25 رقم دارای آلل مغلوب (حساسیت) بودند. در مکان ژنی Ppd-B1و49 رقم واجد آللPpd-B1aغیر حساسیت) و 64 رقم دارای آللPpd-B1bبودند. در مکان ژنیPpd-A1و15 رقم واجد آللPpd-A1bحساسیت) و 89 رقم دارای آللPpd-A1wحساسیت) و 4 رقم گندم دوروم دارای آلل Ppd-A1aغیرحساسیت) بودند. تجزیه خوشهای بر اساس صفات ذکر شده، ارقام و لاین ها را در سطح تشابه 43 درصد به 10 گروه تقسیم کرد. دامنه تشابه از0/1 تا 1 متفاوت بود. بیشترین فاصله بین گروههای 2 و 1 با بقیه گروهها بود. بزرگترین گروه (گرو ه 9) شامل55 لاین و رقم بود که46/2درصد از داده ها را شامل می شد. با تعیین ژنوتیپ ارقام براساس این صفات مرتبط با سازگاری، بهنژادگران را قادر خواهد ساخت تا نسلهای در حال تفکیک را به سمت ژنوتیپ های با قابلیت سازگاری بهتر سوق دهند

کلیدواژه ها:

گندم ، تنوع ژنتیکی ، بهاره سازی ، فتوپریود ، تجزیه خوشهای ، سازگاری